φρουρὰν τῆς ἔξωθεν θεραπείας, καὶ τῆς κατὰ ψυχὴν A tamen permissio non nisi sapienter fieri judicanda ἐπιμελείας· οὐ γάρ ἐστι θαύματος ἄξιος, εἰ φυλάττεις αὐτὸν ἀπολέμητον - συγχώρησόν μοι διαφθεῖραι τὰς σάρκας ἄχρι καὶ μυελῶν. Ἐλέγχειν γάρ οἶδε συμφορά γνώμην ἀπαιδαγώγητον, τρυφὴν καὶ μόνην [ἴσ. καὶ τρυφὴν μόνην] τῆς περὶ σὲ θεραπείας ὑπόθεσιν ἔχουσαν · ὡς εἴγε ἅψῃ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ, τηνικαῦτα εἰς πρόσωπόν σε ευλογήσει, τουτέστι, φανερῶς σε βλασφημήσει. est, quatenus a Deo proficiscitur. Quod vero dicit ejusmodi est, nudato eum externi cultus custodia, et animæ cura; non enim admirationem meretur, si intactum illum ab omni oppugnatione tueris: da, mihi, ut tabe carnes ejus ad medullas usque conficiam. Solet enim calamitas animum prodere, qui virtutis disciplina non est imbutus, et cui cultus et obsequii tui causa omnis in luxu ac voluptate posita est quapropter si tetigeris carnes ejus, in faciem te benedicet, hoc est, aperte conscindet te maledictis. • Εἶπε δὲ ὁ Κύριος τῷ διαβόλῳ· Ἰδοὺ παραδίδωμί τοι αὐτόν· μόνον τὴν ψυχὴν αὐτοῦ διαφύλαξον (Ο δὲ Θεοδοτίων, τῆς ψυχῆς αὐτοῦ οὐχ ἅψῃ.) κ Χρυσοστόμου καὶ Ὀλυμπιοδώρου. Πάλιν ὁ φιλάνθρωπος Θεός, ὁ τοὺς οἰκείους στεφανίτας ἀγγέ λοις καὶ ἀνθρώποις δημοσιεύειν βουλόμενος, ἐπιτρέ πει καὶ τοῦτο, ὥστε μαθεῖν ἡμᾶς, ὅτι ὅσα δύναται ὁ πονηρός, κατά συγχώρησιν δύναται· καὶ ὁ μὲν ἔλεγε, Σὺ ἅψαι τῶν σαρκῶν αὐτοῦ. Ἀλλ ̓ ἵνα μὴ λέγῃ, ὅτι Σὺ πεφασμένως αὐτὸν ἔπληξας, ὡς οἰκεῖον θεράποντα, οὐκ ἐποίησεν ὅπερ ήτησεν ὁ διάβολος, ἀλλ' ἐκείνῳ ἐπέτρεψε. Ἢ τοίνυν τοῦτό φησιν, ὅτι Τοῦ ἡγεμονικοῦ αὐτοῦ μὴ ἅψῃ, διὰ δὲ τῶν εἰς τὴν σάρκα βασάνων τὸν ἀγῶνα ποιοῦ· καὶ τοῦ μὲν σώματος • ὑπεξαγαγεῖν τὴν ψυχὴν, ἵνα ἐξ ἐπιγονῆς τὰ διπλασίονα χαρίσηται ἀγαθὰ, καὶ ἀντεισαγάγῃ αὐτῷ τὰ ἀπολλύμενα. Πάλιν μέντοι, κατὰ μέτρον, χρυσοῦν ἀνδριάντα, τῷ διαβολικῷ πυρὶ δοκιμάζει Θεός, οὐκ αὐτὸς γνῶκαι θέλων, ὃν ἐπίστατο, ἀλλ ̓ εἰς ἔλεγχον διαβολικόν, καὶ ἐφ ̓ ᾧ τοῦτον ἡμῖν γνωρίσαι. Τόγε μὴν, Τὴν ψυχὴν αὐτοῦ διαφύλαξον, ἀντὶ τοῦ, Μὴ πειράσῃς τῆς θείας εἰκόνος. Οὐδὲ γὰρ τῷ ἐχθρῷ φρουρεῖν τὴν ψυ χὴν ἐπέτρεψε· πῶς γὰρ τὸν πολέμιον, εὐεργετείν μὴ πεφυκότα, φύλακα ψυχῆς προεστήσατο; • Ἐξῆλθε δὲ ὁ διάβολος ἀπὸ τοῦ Κυρίου. » Πάλιν διδασκόμεθα, τὸν εἰς πεῖραν ἀνθρώπου τρεπόμενον, ἐξιέναι ἀπὸ προσώπου τοῦ Κυρίου. Θεοῦ B VERS. 6. 4 Dixit autem Dominus diabclo : Ecce, trado tibi eum : tantummodo animam ejus custodi (Theodotion vero, animam ejus ne tetigeris). » Chrysostomi et Olympiodori. Rursus benignus Deus, qui athletas suos corona insigniendo angelis et hominibus spectaculum publicum proponit, etiam hoc diabolo largitur, nempe, ut nos intelligamus, nihil sine divino permissu posse diabolum : cujus quidem hæc erat vox, tu tange carnes ejus. Sed ne diabolus forte diceret: Tu quidem vulnus ei, tanquam famulo tuo, in speciem inflixisti, quod petebat facere noluit, verum illius potestati hoc permisit. Aut igitur hoc dicit, principem animi partem noli attingere, sed corporis cruciatibus certamien inito et corporis quidem potestatem illi permittit, verum ut cum corpore animam subducat, veniam non concedit; quia instauratione nova duplicata C bona illi restituenda erant, et quæ perierant redintegranda. , Rursus simulacrum hoc aureum, diaboli igue probat Deus, sed moderatione tamen adhibita, non eo profecto, ut perspiceret ipse, quem cognitum habebat, sed ut diabolum aperte refelleret, nobisque virum tantum faceret insignem. Illudque, animam ejus custodi, pro illo est, divinam imaginem lædere ne tentes. Non enim inimico custodiam animæ ejus commisit: qua enim ratione hostem, qui ad bene faciendum natura non est comparatus, tuende animæ præfecisset ? VERS. 7. 4 Εxivit autem diabolus a Domino. » Rursus docemur eum, qui ad hominem adoriendum mentem convertit, a facie Domini exire. Nul γὰρ χωρίζεσθαι πέφυκε πᾶσα πονηρά μελέτη, μηδε- D lum est enim studium improbum, quod non per μίαν ἔχουσα πρὸς τὴν ἀγαθότητα συγγένειαν. • Χρόνου δὲ πολλοῦ προβεβηκότος, εἶπεν αὐτῷ ἡ γυνὴ αὐτοῦ· Μέχρι τίνος καρτερήσεις, λέγων· Ἰδοὺ ἀναμένω χρόνον ἔτι μικρόν, προσδεχόμενος τὴν ἐλα πίδα τῆς σωτηρίας μου; κ Ο μὲν γὰρ ἐνεκαρτέρει τῇ πενίᾳ καὶ τοῖς πάθεσι χρόνον οὐκ ὀλίγον, καὶ πρὸς ἑαυτὸν παραμυθούμενος, ἔλεγε· Δεῖ φέρειν ἀνδρικῶς, δεῖ καρτερεῖν, δεῖ τὴν ἐκ Θεοῦ προσμένειν βοήθειαν· οὐ βραδύνει ι ὁ Θεὸς seipsum secernat a Deo, præsertim cum nullum habeat cum bonitate commercium. VERS. 9. « Tempore autem multo transacto, dixit ei uxor ejus : Quousque sustinebis, dicens : Ecce permaneo tempus adhuc parvum, exspectans spem salutis meæ ?? Is quidem egestatem acerbosque casus diu toleranter tulerat, ac seipsum solando tali oratione utebatur: Ferendum est viriliter, mentis constantia adhibenda, a Deo auxilium exspectandum ; neque VARIE LECTIONES. · ἴσ. ἐξουσίαν δίδωσιν, οὐ συγχωρεῖ δὲ αὐτῷ μετὰ τοῦ σώματος. Τἰσ. βραδυναί. PATROL. GR. XCIII. enim in opitulando, hisque malis depellendis, cun- A ἐπαμῦναι, καὶ τῶν παρόντων ἀπαλλάξαι δεινῶν Ἐξασθενεῖ κ δὲ ἡ γυνή, πρὸς τὰς συμφορὰς ὑπὸ τοῦ διαβόλου τηρηθεῖσα, ὥσπερ ὕστερον μηχάνημα κατά τινος ἀσείστου τείχους· ὁ γὰρ πανούργος διάβολος, ὡς ἱκανῷ χρόνῳ κατειργάσατο τὸν δίκαιον, τότε τῇ τῆς γυναικὸς ἀσθενείᾳ συγχρῆται, καὶ ὁπλίζει ταύ την κατ' αὐτοῦ, ὥσπερ ποτὲ τὴν Εὔαν κατὰ τοῦ προπάτορος. Ἡ δὲ καὶ πρὸς τὰς συμφορὰς ἀπει ποῦσα, καὶ τοῦ διαβολικοῦ πληρωθεῖσα πνεύματος, ἐπὶ τοὺς παρόντας προήχθη λόγους. Καὶ πρῶτα μὲν αὐτῷ τὰς εἰς Θεὸν ἐλπίδας ἀνηνύτους πειρᾶται δει κνύναι, τῷ πολλῷ παρεληλυθότι χρόνῳ πιστουμένη τὸ μέλλον. εἶτα καὶ τὰ ἑξῆς ἐπάγει, Ορα δὲ τὸν κακο οὗργον· ὅτε πολὺς διῆλθε χρόνος, τότε ἐπιτίθεται· τότε γὰρ μάλιστα τὰ τῆς ἐλπίδος ἐλέγχεται, τότε τὰ τῆς δυνάμεως ἐξασθενεῖ. Διπλᾶ δὲ καὶ τῷ Ἰὼβ τότε τὰ τῆς ἀσθενείας ἦν· αὐτός τε γὰρ ἀσθενέστερος γέγονε τῷ μήκει τοῦ χρόνου, καὶ ἡ ἐλπὶς μᾶλλον ἀπέγνωστο. Μὴ τοίνυν τοῦτο ἴδωμεν, ὅτι γυνή, ἀλλὰ τί συμβουλεύει· τοῦτο καὶ πᾶσι παραινῶ, μὴ πρὸς τὰ τῶν ἀνθρώπων ἀξιώματα καὶ πρόσωπα βλέπειν, ἀλλὰ πρὸς τὸν τρόπον τῆς συμβουλῆς· γυνὴ γὰρ ἐδόθη, οὐχ ἵνα ὑποσκελίζῃ, ἀλλ ̓ ἵνα βοηθῇ. ctabitur Deus. Conjux vero, quæ tanquam postrema machina, ad evertendum munitissimum aliquem murum, a diabolo reservata fuit, inferendis calamitatibus viribus fractis languebat: versutus enim diabolus, cum longo satis tempore justum oppugnasset, uxoris imbecillitate tum utitur, ipsamque contra eum armis instruit, prout prius Evam adversus Adamum. Illa igitur, cum calamitatibus fracta, animum despondisset, spiritu diabolico plena, in hæc verba prorupit. Ac primo quidem ostendere conatur, ejus in Deum spes prorsus esse inanes, a præteriti temporis diuturnitate, ad probationem futuri, ducto argumento; deinde quæ sequuntur superaddit. Observa autem astuti vafritiem; cum multum temporis efluxisset, Jobum adoritur: tunc enim præcipue spei rationes refelluntur, et vires fractæ debilitantur. Duplici autem imbecillitate co tempore Jobus laborare videbatur : ipse enim temporis diuturnitate imbecillior evasit, et spes omnis in dies magis extenuata evanuit. Ne igitur illud spectemus quod uxor fuit, sed quod suadet potius videamus. Hoc etiam omnibus consulo, non ut hominum dignitates, et ora, sed consilii rationem, et modum intueantur : uxor enim data est, non ut virum subverteret, sed ut laboranti subveniret. 1 Et ego errans, et ancilla, locum ex loco, et domum e domo. > Totum autem hoc divina permissione contigit, et diaboli oppugnatione, qui, Deo veniam indulgente, cum licentia operabatur, ut in omnibus certantem Jobum, victorem corona dignum ostenderet. Quamobrem uxoris ejus nemo miserabatur, nec quisquam pristina ejus felicitatis memor, egestatem ejus solabatur; non passus est enim hostis quempiam ejus misericordia moveri; sed mercede eam elocavit : id enim verbum, ancilla, declarat, se singulis rogantibus inserviisse, quo suam et mariti viLam sustineret. VERS. 10. Si bona suscepimus de manu Domini, mala cur non sustinebimus? C Vides in ærumnis magistri animum, et vultum : postquam enim ex conjuge, quam legibus religiosis erudierat, ea quæ nunquam sperasset audivisset, primum formidoloso illam terret aspectu, deinde verbis etiam pudore sufundit : Ista enim, inquit, D dixisse, stultæ erat mulieris. Annon stultitia est existimare fore ut mors blasphemiam statim comitetur, aut etiam audere sceleratum ullum verbum in Deum dicere? Ita castigatam uxorem, tum oratione, tum vultu, cum gratiarum actione calamitatum impetum ferre admonet. Multi enim, inquit, nullam omnino felicitatem, et rerum copiam experti sunt ; nos vero, quibus Deus hanc indulsit, cur adversa iniquo animo patimur? cur non cum multa gratiarum actione, tanquam a vero et germano B • Κἀγὼ πλανωμένη καὶ λάτρις, τόπον ἐκ τόπου, καὶ οἰκίαν ἐξ οἰκίας. » Ολον δὲ τοῦτο Θεοῦ ἦν συγχώρησις, καὶ διαβόλου προσβολή, μετ' ἐξουσίας πράττοντος διὰ τὸν συγκε χωρηκότα Θεόν, ἐφ ̓ ᾧ διὰ πάντων ἀγωνισάμενον τὸν Ἰὼβ στεφανίτην ἀναδειχθῆναι. Διὸ καὶ τὴν γυναῖκα οὐδεὶς ἡλέει, οὐδὲ τῆς παλαιᾶς αὐτῆς εὐδαιμονίας μεμνημένος παρεμυθεῖτο τὴν ἔνδειαν· οὐ γὰρ συνεχώρει αὐτὴν ὁ ἐχθρὸς ἐλεεῖσθαι πρός τινος, ἀλλ' ἐθήτευεν ἐπὶ μισθῷ τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ λά τρις, τοῖς ἑκάστοτε * δεομένοις ὑπηρετοῦσα, ἐφ ̓ ᾧ ἑαυτῇ καὶ τῷ συνεύνῳ ἐπαρκέσαι πρὸς τὸ ἀποζῇν. • Εἰ τὰ ἀγαθὰ ἐδεξάμεθα ἐκ χειρὸς Κυρίου, τὰ κακὰ οὐχ ὑποίσομεν ; » Ορᾷς διδασκάλου καὶ ἐν τοῖς πάθεσι γνώμην καὶ πρόσοψιν · ἐπειδὴ γὰρ τὴν γυναῖκα τοῖς θεοσεβέσιν ἐπαίδευσε = νόμοις, τὰ παρ' ἐλπίδα ἀκούσας Γ, καταπληκτικῷ φοβεῖ τῷ βλέμματι, εἶτα καὶ λόγοις ἐντρέπει· Ταῦτα γὰρ, φησὶν, ἄφρονος ἦν εἰπεῖν γυναικός. Η γὰρ οὐκ ἀφροσύνη, τὸ νομίζειν ὁμοῦ τῇ βλασφη μίᾳ καὶ τὴν τελευτὴν ἀκολουθεῖν, ἢ ὅλως τολμᾷν βλάσφημον τι ῥῆμα προσφέρειν κατὰ Θεοῦ ; Τούτοις παιδαδωγήσας, τῷ τε λόγῳ καὶ τῷ βλέμματι νουθε τεῖ φέρειν εὐχαρίστως τῶν δυσχερῶν τὴν ἐπαγωγήν. Πολλοὶ μὲν γὰρ, φησὶν, οὐδὲ εὐθηνίας τινὸς ἐπειράθησαν, ἡμεῖς δὲ ταύτης ἀπολελαυκότες ἐκ Θεοῦ, τί πρὸς τἀναντία δυσχεραίνομεν; τί δὲ μὴ μετὰ πολλῆς τῆς εὐχαριστίας, ὡς παρὰ γνησίου Δεσπότου, καὶ ταῦτα δεχόμεθα ; Ἡ μὲν οὖν ταῦτα ἀκούσασα ἐφησύ VARIA LECTIONES. κ ἴσ. ἐξησθένει. ν ἴσ. ἑκάστοις τοῖς. · ἴσ. παιδεύσας. γίσ. ήκουσε. χασε, καὶ τὴν νουθεσίαν ἐδέξατο, μηδὲν ἀντιφθεγξα- A Domino, hæc etiam amplectimur? Quibus illa auditis μένη· διόπερ οἶμαι καὶ τῶν ὕστερον ἀγαθῶν κοινω νὴν αὐτὴν γεγενῆσθαι τῷ Ἰώβ. Ὁ δὲ γενναῖος ἀγω γιστής τριπλᾶς τῷ διαβόλῳ δέδωκε τὰς πληγὰς, αὐ τός τε μὴ καμφθεὶς, καὶ τὴν ὑπ' αὐτοῦ παρατραπεί σαν γυναῖκα ἐπανορθώσας, καὶ τὰς εὐχαρίστους καὶ παντὸς ἀξίας ἐπαίνου, καὶ ἀλήστου μνήμης φωνάς, ἀναφθεγξάμενος. • Ακούσαντες δὲ οἱ τρεῖς φίλοι αὐτοῦ τὰ κακὰ πάντα τὰ ἐπελθόντα αὐτῷ, παρεγένοντο ἕκαστος ἐκ τῆς ἰδίας χώρας πρὸς αὐτόν. » σαν Εάν τις ζητῇ, διὰ τί μετὰ τοσοῦτον χρόνον οἱ φίλοι παραγεγόνασιν, εννοείτω, πρῶτον μὲν, ὡς δια φόρους ᾤχουν χώρας, καὶ μετὰ πολὺ μὲν ἴσως ἤκουτὸ δὲ παράδοξον τῆς συμφορᾶς καὶ ἄπιστον Β ἐδόκει, εἰ ἐπὶ κοπρίας ἀνεπικούρητος ὁ Ἰὼβ κάθε ηται· καὶ περιέμενον διὰ πλειόνων πιστώσασθαι τὴν ἀκοὴν, καὶ ἐκπέμψαι, καὶ ἰδεῖν εἰ ἀληθὴ τὰ λεγόμενα ἐν τούτοις οὖν ὁ χρόνος ἐτρίβετο. Πρὸς δὲ τούτοις, ὅτε τὸ ἀληθὲς ἔγνωσαν, βασιλεῖς ὄντες, καὶ ἐκδημείν μέλλοντες, ἀνάγκην εἶχον πρότερον εὖ διαθεῖναι τὰ κατὰ τὸν οἶκον, καὶ ἐπιστῆσαι τοῖς ἀρχομένοις τοὺς ἀνθ ̓ ἑαυτῶν. Ταῦτα πάντα αὐτοὺς ἀπησχόλει καὶ ἐνεβράδυνε· καὶ εἰ μὴ σφόδρα γε ἀγαπητικοί τινες ἦσαν καὶ δίκαιοι, οὐκ ἂν τὰς οἰκείας καταλιπόντες χώρας καὶ βασιλείας, ἀφικνοῦντο πρὸς τὴν ἐπίσκεψιν, ἀλλὰ δι' ἑτέρων τὴν χρείαν επλήρουν. Εστι δὲ ἐννοεῖν, ὡς καὶ οἰκονομία τις ἦν θεία τῆς ἀφίξεως ἡ ἀναβολή · ἐπειδὴ γὰρ ὁμοῦ τῇ τῶν φίλων διαλέξει καὶ τὸ πᾶν τοῦ ἀγῶνος ἐλυθη, τοῦ Θεοῦ χρηματίσαντος, καὶ τὸν δίκαιον ἀνακτησαμένου, καὶ στεφανώσαντος, οἰκονομία τις γέγονε θεία ἐμβραδύν καὶ τοὺς φίλους, ἵνα παραταθῇ τὰ τοῦ νοσήματος, καὶ μειζόνως ἀθλήσας ὁ δίκαιος, δικαιότερον ἀναρῥηθῇ παρὰ τοῦ Θεοῦ. conquievit, monitisque obtemperans, nihil oblocuta est: ita ut facile crediderim, bonorum quæ postea evenerant, participem illam cum Jobo factam fuisse. Egregius autem athleta plagam triplicem diabolo inflixit, cum ipse minime succumberet, et subversam uxorem denuo erigeret, et voces illas, grati animi testes, omnique laude ac indelebili memoria: dignas, proferret. VERS. 11. « Cum audissent autem tres amici ejus mala omnia quæ supervenerant ei, advenerunt unusquisque e propria regione ad eum, ▸ Si quærat quispiam, quamobrem post tantum temporis intervallum amici venerint, intelligat, primum quidem eos diversarum provinciarum incolas fuisse, ac multo post nuntium fortasse accepisse; quin etiam calamitatis magnitudo, quod 10bus, scilicet, in sterquilinio omni ope destitutus sederet, fide videbatur carere: præterea, sermone plurium famam confirmari, et missione quorumdam, qui rei veritatem explorarent, præstolabantur; interea dum hæc fiunt, tempus labitur. His adde quod, rei veritate comperta, cum reges essent, et peregrinationem cogitarent, necessarium illis fuerit, res domesticas primum recte constituere, et illorum loco, qui subditis præessent, vicarios i perii substituere. Hæc omnia moram illis injecerunt, et iter tardarunt; et sane nisi charitate summa cum justitia abundassent, nunquam provincijs suis regnisque relictis, visendi causa illum adiissent, sed per alios potius hoc munus adimplevissent. Cogitare illud item possumus, divina quadam dispensatione accidisse, ut diutius illorum adventus procrastinaretur; cum enim statim post amicorum colloquia, certamini finis impositus sit, Deo (qui justum interea alloquebatur, refocillabat, et coreLardarent, idque ut morbi miseria produceretur, nabat) dispensante, factum est ut amici adventum Εστι δὲ ἡ μὲν Θαιμὰν πόλις τῆς Ἰουδαίας περὶ τὸ Σινά. Ἡ δὲ Σαυχή, πόλις. Μωαβιτῶν, ὧν βασιλεὺς ἦν ὁ Βαλδάδ. Τὸ γὰρ, τύραννος ἐνταῦθα, ἀντὶ τοῦ • Eliphaz Thæmanorum rex, Baldad, Sauchaorum tyrannus, et Sophar Mineorum rex. Est autem Thæman urbs Judææ circa Sina. Saucha urbs est Moabitarum, quibus Baldadus imperabat : hic enim, tyrannus, pro rege ponitur. Mi βασιλεὺς, κεῖται. Μιναῖοι δὲ οἱ ̓Αμμανίται, ἢ ὡς p næi vero sunt Ammanite; aut, ut in posteriore ἐν δευτέρῳ τῶν Παραλειπομένων εὑρίσκομεν, ἕτεροι παρὰ τοὺς ̓Αμμανίτας. Ανέστησαν γάρ, φησίν, υἱοὶ 'Αμμὼν καὶ Μωαβ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας ὄρος Σηεὶρ, ἐξολοθρεῦσαι καὶ ἐκτρίψαι αὐτούς· καὶ ὡς συνετέλεσαν τούτους, ἀνέστησαν εἰς ἀλ λήλους. Ἐπίσκεψαι τοίνυν εἰ ἄλλοι εἰσὶν οἱ Μιναῖοι παρὰ τοὺς ̓Αμμανίτας, οἱ καὶ τὸ Σηεὶρ ὄρος οἰκοῦν· τες. Ἑρμηνεύεται δὲ Ελιφάς, Θεός με διέσπειρεν, ἢ, Θεοῦ μου φαυλισμός· Θαιμὰν δὲ, ἔκλειψις αὐτοῦ· Βαλδάδ, παλαίωσις, ἢ ἐπίδοξος · Σαυχαίων, ἀδολεσχία αὐτῶν· Σωφάρ, σκοπός, ἢ φαυλισμός, 20 II Paral. xx. 23. 1 ἴσ. εὐχαριστηρίους. Chronicorum libro proditur, alii ab Ammanitis. Surrexerunt enim, inquit, filii Ammon et Moab contra habitantes montem Seir, ad exterminandum et atterendum eos; et postquam hos ̧ consummaverunt, surrexerunt contra se invicem 30. Considera igitur, sintne ali Minæi ab Ammanitis, qui etiam montem Seir incolebant. Eliphaz autem, per interpretationem significat, Deus me dissipavit, vel, Dei mei contemptio; Thæman autem defectio eorum ; Baldat, vetustas, vel gloriosus ; Sauchæorum, loquacitas eorum ; Sophar, scopus, vel contemptio. In libro a11 VARIE LECTIONES. τοῦ Ἐλιφὰς τοῦ υἱοῦ Ἡσαῦ, ἐκ τῆς Ἀδᾶς· ὁ δὲ Ελιφὰς υἱὸς Θαιμάν, ἀφ' οὗ ἡ χώρα καὶ κώμη θαι μὰν, ἀπέχουσα Πετρῶν δεκαπέντε σημείοις. Φαίνονται οὖν οἱ φίλοι οὗτοι, καὶ τῇ τοῦ σώματος οἰκειότητι, παῤῥησίαν ἔχοντες. Πρὸς γὰρ τῷ τέλει τῆς ἱστο ρίας ἀκούομεν τὸν Ἐλιφὰς ἐκ τῶν Ησαῦ υἱῶν εἶναι, ἐξ ὧν καὶ ὁ θαυμαστὸς οὗτος ἕλκει τὴν γενεάν· ὅθεν καὶ ὡς ἑτοίμως διὰ τὴν οἰκειότητα πείσοντες, φιλοσοφίας πολέμιοι πέμπονται. ten Geneseos reperimus 21, Sophar Glium Eliplazi A Εὑρίσκομεν δὲ ἐν τῇ Γενέσει τὸν Σωφὰρ υἱὸν ὄντα fuisse, quem Esau ex Ada suscepit : Eliphazi autem filius Thæman exstitit, a quo regio, et oppidum, Thæman nomen invenit, quinto decimo lapide ab urbe Petra distans. Videntur autem amici hi, propter necessitudinem et cognationem, liberiore oratione usi fuisse. Sub finem enim historiæ audimus, Eliphazum unum ex numero filiorum Esau fuisse, a quibus etiam hic admirandus generis originem traxit : unde philosophiæ et aquanimitatis adversarii, tanquam facili negotio ipsi persuasuri essent propter sanguinis affinitatem, ad ipsum mittuntur, • Et accesserunt ad eum unanimiter, ad consolandum et visitandum eum. › Symmachus vero sic reddidit: Condixerant enim, nt simul venientes compaterentur ei, et consolarentur eum. Atque hinc etiam considera, aliud tempus cifluxisse, dum, missis inter se nuntiis, congrediuntur, unaque iter suscipiunt. Visitare autem, pro consolari, dictum est: multum enim temporis videntur apud eum fuisse; haud sane id facturi, si mvisere tantum in animo habuissent, quandoquidem plures alii solo visendi studio ad eum venti tarant. VERS. 12. • Cum vidissent autem eum de longe, non agnoverunt. › Hoc item loco, mali atrocitatem considera. Non agnoverunt autem eum, quia lues pristinos ejus characteres oblitteraverat : ulceribus enim, corporis formam in summam turpitudinem, vertentibus, Ϛ immutatos eos fuisse, verisimile est. Forte etiam illud, in cœlum suspexisse, hunc sensum habet: Qua demum ratione hæc evenerint, tu solus nosti, Domine; nos enim præ mentis inopia, eorum quæ acciderunt, causas assequi non possumus. VERS. 12, 15. « Et aspergentes terram super capita corum, assederunt ei septem dies et septem noctes.> B Quod autem septem integros dies a mane ad vesperam, septemque noctes a vespera ad mane, juxta illum sederint, Scriptura non dixit. Perspicuum igitur est eos, ubi magnam dici partem assedissent, discedere solitos, ad necessaria munera obeunda; ac rursus redeuntes, ad multam noctem D assedisse, rursusque abeuntes, primo diluculo ad cumdem revertisse ; quod sane verissimorum amicorum, et mutuo calamitatum sensu maxime affeclorum, peculiare est. Quotidiani vero sermonis consuetudinem Scriptura secuta, sic libere et solute dixit: Assederunt ei septem dies et septem noctes. Sic cum dicit Jacob, annos quatuordecim serviisse, et diei astu exustum fuisse, ac noctis glacia obriguisse, num ideirco sub tectum nunquam ingressus est, nullamque laborum requiem toto illo 21 Gen. xxxvi, 4. ο ἴσ. Θαιμὰν υἱὸς τοῦ Ἐλιφάς. • Καὶ παρεγένοντο πρὸς αὐτὸν ὁμοθυμαδόν, τοῦ παρακαλέσαι καὶ ἐπισκέψασθαι αὐτόν. » Σύμμαχος οὕτως ἐκδέδωκε, Συνετάξαντο γὰρ ὁμοῦ ἐλθόντες, συμπαθῆσαι αὐτῷ, καὶ παραμυ θήσασθαι αὐτόν. "Ορα δὲ ἐντεῦθεν ὡς καὶ ἕτερος παρῆλθε χρόνος, ἕως ὅτε πρὸς ἀλλήλους διαπεμψά μενοι, τὴν ἐπὶ τὸ αὐτὸ σύνοδόν τε καὶ ἄφιξιν ἐποιή σαντο. Τὸ δὲ, ἐπισκέψασθαι, ἀντὶ τοῦ, συμπαθῆ σαι, εἴρηται · φαίνονται γὰρ ἐπὶ πολὺ προσμείναντες αὐτῷ, οὐκ ἂν τοῦτο πεποιηκότες, εἰ μόνον ἐπισκέ ψασθαι προηροῦντο, ἐπεὶ ψιλῆς ἕνεκεν θέας πολλοὶ καὶ ἄλλοι παρεγένοντο. • Ιδόντες δὲ αὐτὸν πόῤῥωθεν, οὐκ ἐπέγνωσαν. ο Τὸ τοῦ πάθους ἐπαχθὲς κἀντεῦθεν νόει. Οὐκ ἐπέγνωσαν δὲ, τῆς λώβης τοὺς παλαιοὺς αὐτοῦ χαρακ κτῆρας ἐξαφανισάσης · Αλλοιώθησαν γὰρ, ὡς εἰκὸς, τῶν ἑλκῶν εἰς ἐσχάτην δυσείδειαν μεταβαλλόντων τὴν μορφήν. Τάχα δὲ τὸ, εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβλέψαι, τοιαύτην ἔχει τὴν ἔννοιαν, ὅτι ̔́Οπως ταῦτα γέγονε, σὺ μόνος ἐπίστασαι, Δέσποτα· ἡμᾶς γὰρ ἀμηχανία κατ έχει, οὐ δυναμένους ἐφικέσθαι τῆς αἰτίας τῶν γινομένων. • Καὶ καταπασάμενοι γῆν ἐπὶ τὰς κεφαλὰς αὐτ τῶν, παρεκάθισαν αὐτῷ ἑπτὰ ἡμέρας καὶ ἑπτὰ νύκτας. Οὐκ εἶπε δὲ ἡ Γραφή, ὅτι παρεκάθηντο ἑπτὰ ἡμέ ρας πρωῖθεν ἕως ἑσπέρας, οὐδὲ ἑπτὰ νύκτας ἀφ' ἑσπέρας μέχρι πρωΐας. Δήλον οὖν, ὅτι τὸ πλεῖον τῆς ἡμέρας παρακαθεζόμενοι, ὑπανεχώρουν τὰς ἀναγε καίας ἐκπληρώσοντες χρείας, καὶ πάλιν ἐπανήκοντες μέχρι πολὺ τῆς νυκτὸς παρεκαθέζοντο, καὶ αὖθις ἀπιόντες, πάλιν ὤρθριζον πρὸς αὐτόν· ὅ δὴ τῶν γνησιωτάτων καὶ συμπαθεστάτων φίλων ἴδιον. Τῇ δὲ κοινῇ συνηθείᾳ χρωμένη ή Γραφή, οὕτως ἀπολύτως εἶπε, Παρεκάθισαν αὐτῷ ἑπτὰ ἡμέρας καὶ ἑπτὰ νύκτας. Ἐπεὶ καὶ ὅτε λέγει τὸν Ἰακὼβ δεκατέσσαρα ἔτη δουλεῦσαι, καὶ συγκαίεσθαι τῷ καύσωνι τῆς ἡμέρας, καὶ τῷ παγετῷ τῆς νυκτὸ, ἆρα ὑπὸ στέγην οὐκ εἰσῄει ποτέ; ἆρα οὐδεμιᾶς ἀναπαύσεως ἔτυχεν ἐν ὅλῳ τῷ χρόνῳ; Ταῦτα μὲν οὖν καὶ λεπτολογεῖν, φλύαρον· ὡς γὰρ ἔφην, ή Γραφή κοινῇ συν VARIA LECTIONES. ηθείᾳ χρῆται. Ἐπειδὴ δέ τινες, κωμῳδοῦντες τὴν A tempore habuit? Hæc igitur subtiliter et argute niΓραφὴν, καὶ ἐντεῦθεν αὐτὴν ὡς ψευδή διασύρουσιν. Οὐ γὰρ ἂν, φησὶν, ἄσιτοι διετέλουν, καὶ ἄϋπνοι ἐπὶ τοσαύταις ἡμέραις· ἠναγκάσθημεν αὐτῶν συναπαχ θῆναι τῇ ἀκαίρῳ λογολεσχία. mis exponere velle, ridiculum est. Scriptura enim, ut dixi, familiari loquendi consuetudine utitur. Quia tamen nonnulli Scripturam subsannantes, ex hoc loco mendacii illam insimulant (impossibile enim fuisse inquiunt, ut tot dies sine cibo, et somno, transigere potuerint), coacti sumus hoc in loco importunam illorum et loquacem nugacitatem imitari. • Καὶ οὐδεὶς αὐτῶν ἐλάλησε. » Τέως μέντοι προσκαρτεροῦντες, τάς τε ἡμέρας καὶ νύκτας, καθ ̓ ὃν ἔφην τρόπον, καὶ ὅ τῆς ἀγάπης ἀπῄτει θεσμός, οὐδένα λόγον εὕρισκον παραμυθίας, ὑπερνικώσης τῆς συμφορᾶς τὴν ἐκ τῶν λόγων παραψυχήν. ΚΕΦΑΛ. Γ. Αλλ' ἐν τούτοις μὲν τὸ δεύτερον ἤνυσται κεφάλαιον· τοῦ τρίτου δὲ προθεωρίαν ποιούμενοί φαμεν, ὡς ἀλγεῖ μὲν ὁ δίκαιος, καὶ οὐκ ἄν τις ἀρνήσαιτο οὐ γὰρ τῶν ἀναισθήτων ἡ ἀρετή, ἀλλὰ τῶν ἐν τοῖς πάθεσι φιλοσοφούντων. Οδυνᾶται κατὰ τὸ φαινόμενον, ὑπὸ τῆς ἐν τῇ σαρκὶ πληγῆς δριμυτάτως κεντούμενος · κατὰ δὲ τὸ νοούμενον, οἷα δίκαιος καὶ φιλόθεος ἀνὴρ ὁρῶν τινας σκανδαλιζομένους ἐπὶ τοῖς αὐτοῦ πάθεσιν, ὡς τῆς τοῦ Θεοῦ δόξης ἐπ ̓ αὐτῷ διασυρομένης, εἰ ὁ δίκαιος τοιαῦτα ὑπομένει. Καὶ γὰρ ὅταν λέγει· Διὰ τί ἔθου με κατεντευκτήν σου; οὐκ αὐτὸς κατὰ Θεοῦ ἐνετύγχανε, μὴ γένοιτο· 5 τίνι γὰρ εἶχεν ἐντυγχάνειν ; ἀλλὰ τοῦτό ἐστιν ὅ φησιν, Ινα τί δι' ἐμὲ, Δέσποτα, τὸ ὄνομά σου βλασφημεῖται; Ἐθορυβεῖτο οὐδὲν ἧττον, καὶ ἐλιγγιᾷ σφοὁρῶς, τῇ τοῦ Θεοῦ τετρωμένος ἀγάπῃ, μήπως τελείαν εγκατάλειψιν ὑπέστη παρὰ Θεοῦ. Οὐδὲν γὰρ οὕτω τιμωρεῖται ψυχὴν φιλόθεον, ὡς τὸ ὑποπτεύειν καταλελείφθαι παρὰ Θεοῦ· καὶ μυριάκις ᾑρεῖτο τὸν θάνατον, ἢ μετὰ ἀλγηδόνων καὶ τοιαύτης ὑποψίας τοῖς ζῶσιν ἐγκαταλέγεσθαι. Ἐπὶ μὲν οὖν τῇ τῶν κτημάτων ἀπωλείᾳ, καὶ τῇ τῶν παίδων ἀθρόᾳ τελευτῇ, οἵας ἀφῆκε χαριστηρίους φωνὰς ἡκούσαμεν· καὶ ὅπως τὴν γυναῖκα ἐξεπαίδευσεν, ἀπρεπές τι περὶ τοῦ Δεσπότου λογισαμένην· καὶ ποῖα μετὰ πεῖραν, καὶ ἐξουδένωσιν, καὶ τὸ δριμὺ πάθος ἐφθέγξατο· καὶ ὡς οὐδὲν αὐτὸν τῶν ἀνθρωπίνων συμπτωμάτων διεθορύβησεν. Ὡς δὲ οἱ φίλοι παρεγένοντο, ἄνδρες δίκαιοι καὶ συμπαθεῖς, εὔκαιρον ᾠήθη, θεωρῶν αὐτῶν τὴν ὑπομονὴν καὶ τὴν ἀγάπην, ἐπ' αὐτῶν εἰπεῖν καὶ δημοσιεῦσαι τὰς κατὰ ψυχὴν ἀλγηδόνας· καὶ φθέγγεται μὲν καθ' ἱστορίαν ἀκίν δυνα c. Ἓν γὰρ ἦν τοῦ διαβόλου τὸ σπούδασμα, τὸ παρασκευάσαι τὸν δίκαιον βλασφημῆσαι Θεόν· ὁ δὲ οὐδαμῶς φαίνεται τοῦτο διαπραξάμενος, ἀλλὰ μᾶλ τον εὐφημήσας, καὶ χαριστηρίους αναπέμψας φωνάς. Καταρᾶται δὲ τὴν ἡμέραν τῆς γεννήσεως, καὶ τὸν θάνατον ἐπιποθεῖ, διὰ τὰς ἀνωτέρω λεχθεῖ σας αἰτίας. Πρὸς δὲ διάνοιαν μυστήριον λαλεῖ, καὶ περὶ τῶν ἤδη προγεγονότων φιλοσοφεῖ, καὶ πληρο B • Et nemo eorum locutus est. Interea quidem illi, diebus et noctibus persistentes ratione qua dixi, et quam lex charitatis postulabat, nullam ad levandam ægritudinem orationem idoneam invenerunt, cum calamitas omni verborum solatio longe major esset. CAP. III. Et in his quidem secundum caput absolutum est; capitis autem tertii protheoriam præmittentes, justum in cruciatu esse dicimus, nemo enim est qui hoc negare potest : virtus quippe non eorum est qui sensu carent, sed eorum qui in adversis casibus philosophantur. Externum quidem dolorem et sen sibus pervium, plaga corpori inflicta, qua vehementissime stimulabatur, creabat: internum vero animo alebat, quia, cum homo justus, Deoque charus esset, nonnullos suis calamitatibus scandalizari cerneret, ac si ejus causa (qui justus exsistens talia patiebatur) Dei gloria laceraretur. Etenim cum dicit: Quare constituisti me obloculorem tuum 21* ? ipse Deo oblocutus non est, absit ! qua enim in re hoc facere potuit? hoc autem est quod dicit; cur mea causa, Domine, nomen tuum blasphematur ? Nihilominus Dei amore sauciatus, plurimum perturbabatur et vacillabat, ne forte a Deo plane derelictus fuisset. Nihil enim adeo animum Dei amore inflammatum excruciat, ut divinæ desertionis suspicio ; mortemque millies prius optaret, quam cum angoribus et ejusmodi suspicione, viventium numero accenseri. Quales igitur in fortunarum amissione, ac repentino liberorum interitu, voces grali animi indices protulerit; et quemadmodum conjugem contra quam decebat de Deo cogitantem, increparit; et quænam post tentationem, ad nihilum redactionem, et graves cruciatus, locutus fuerit; et quemadmodum nihil eorum quæ in vita hominum D contingunt, eum perturbaverit, audivimus. Postquam autem amici, homines justi, et malis ejus tacti, advenissent, cognita corum charitate et patientia, dolores animi et cruciatus coram illis narrare et palam facere opportunum duxit: et in historiæ quidem contextu, res periculi plenas 10 quitur. Diaboli etenim studium unicum et conatus omnis erat, ut justum ad maledicendum Deo impel leret; verum ille, nullibi hoc fecisse reperitur, imo potius honorifice de eo loquens, voces gratiarum actione plenas edidit. Exsecratur autem diem na VARIE LECTIONES. |