terit, benedictionem et misericordiam a Domino percipiat. At qui ea que apostolica sedes stabilivit, pro nichilo dueere atque violare tentaverit, beati Petri, apostolorum principis, nostrique apostolatus auctoritate anathematis vinculis irretitus, ut sacrilegus a sinu matris Ecclesie et participatione corporis et sanguinis Christi separatus, cum diabolo et angelis ejus sententiam damnationis accipiat b. Amen. Scriptum per manum Stephani, notarii et regionarii et sacri scrinii sancte Romane Eeclesie, in mense Januario, indictione ij. Datum xiv Kal. Februarii, per manum Amandi episcopi, bibliotecarii sancte sedis apostolice. ventibus, nec audeat cathedram ibi collocare, vel A constitutionibus sincera dilectione observator extiquamlibet potestatem imperandi, nec aliquam ordinationem quamvis levissimam faciendi habeat, nisi ab abbate ejusdem loci fuerit rogatus: quatinus monachi semper maneant in abbatis sui potestate. Hane ergo scriptorum nostrorum paginam omni in futuro tempore ob omnibus episcopis firmam statuimus illibatamque servari, ut et sue ecclesie, juvante Domino, suo tantum sint jure contenti, et abbas jam dieti monasterii atque monachi ecclesiasticis conditionibus, seu angariis vel quibuslibet obsequiis secularibus nullo modo subjaceant, nullis canonicis viris deserviant; sed remotis vexationibus ac cunctis gravaminibus, divinum opus cum summa animi devotione perficiant ".) Quicumque ergo in apostolicis • Prolixa hæc clausula de immunitate ab episcopali potestate tota deest in præcepto pro monasterio Blandiniensi, et eam parenthesibus inclusimus ut facilius dignosceretur. b Formula hæc anathematis in præcepti violatores B discrepat a formula in præcedenti præcepto usurpata: sed in utroque ipsissima est subscriptio, nisi quod Amandus dicitur bibliothecarius, qui in altero theatrapus appellatur. Ipsissima quoque chronologicæ notæ. ANNO DOMINI DCL. SANCTUS GALLUS, EPISCOPUS CLAROMONTANUS. NOTITIA HISTORICA. Hunc dicunt ante episcopatum fuisse archidia- C Gallum sancti Avali archidiaconum, ædificasse sa conum beati Avali. Festum habet Kalendis Novembris. In Vita sancti Amabilis Gallice a D. Chevalier edita Lugduni, apud F. Barbier, 1701, lego sanctum cellum in honore sancti Amabilis, in quod ejus sacrum corpus transtulit Kalendas Aprilis, anno 649. Creatur deinde Arveni episcopus anno 650. EPISTOLA SANCTI GALLI AD SANCTUM DESIDERIUM. (Vide infra inter Opera sancti Desiderii, lib. 11 Epist., hujus tomi col. 265.) ANNO DOMINI DCL. SANCTUS PAULUS, VIRODUNENSIS EPISCOPUS. NOTITIA HISTORICA. (Ex Gallia Christiana, tom. XIII.) Sanctus Paulus nobilis Belga ex eremita montis Ge- D coleretur. Hinc ejus curæ commendati, qui eo se bennæ primum monachus, dehine Theolegiensis abbas. Ejus primordia sic a Trithemio et Wasburgio referuntur: Paulus super montem Gebennam, in opposito civitatis Treverica trans pontem Mosellæ fluminis vitam duxit eremiticam. Deinde veniens ad meinoratum Dologiense [Theolegiense] cœnobium monachus factus est. Istuc cum divertisset, tantum honoris ob eximias virtutes brevi assecutus fuisse perhibetur, ut excepto nomine pastoris, vice magistri ab omnibus conferebant, tirones, cœperuntque ad eum ex longinquis terræ partibus, audita ejus famæ opinione, multi confluere, non solum mediocrium hominum, sed et nobilium ac præpotentium filii. Ex hisce verbis, excepto nomine pastoris, nonnulli autumant Paulum non exstitisse abbatem, sed nihil aliud inde colligunt quam Pauluin scholæ litterarum præpositum fuisse, qui Grimonem cæterosque adolescentes Scripturas doceret. lerni ab eo munere acceptis (Ibid. pag. 885). In altera eum commonet regem Virdunum transiisse, Nativitatem Domini Rhemis celebraturum, nuntiatque Chainoaldum (forte Laudunensem episcopum), cujus mors refertur ad annum circiter 640, fatis concessisse (Ibid.). Hoc eodem anno sanctum Rodingum, qui, abdicata dignitate abbatiali monasterii Theolegiensis, Virdunum accesserat, benigne excepit, ac per biennium secum retinuit. Astitit anno 611 translationi corporis saneti Arnulphi Metensis ex Monte sancto in suburbanam sanctorum Apostolorum basilicam. Sub initium anni 648, vi id. Febr. condignam sanctissima vita mortem oppetiit, sepultusque est in suburbana sancti Saturnini ecclesia a se condita, Is sacris litteris piisque exercitationibus in mo- A datæ, ipsique gratias agit de cadis decem vini Fanasterio totus incumbebat, cum Dagobertus Austrasiæ rex a clero et populo Virdunensi enixe rogatus, ipsum per vim raptari et in episcopum, etsi totis viribus renitentem, consecrari jussit. Tunc Virdunensis Ecclesia sic rebus destituta erat, ut non sufficeret alendis clericis, qui in ea vel missarum solemnia, vel consueta divinæ laudis officia persolverent; sed suo quisque ordine forenses presbyteri singulis diebus, ejus rei gratia, eo accedebant, el recitatis cursim cum missa consuetis psalmis, mercedula accepta, mox ad propria revertebantur. Paulus, hunc Ecclesiæ statum miseratus, dolorem suum aperit discipulo suo Grimoni abbati Theolegiensi, qui Ecclesiæ et episcopo compassus, Frasnidum villam in clericorum victum largitus est, et B qux sæculo decimo Benedictinis monachis assignata cum Paulo ad Dagobertum profectus, possessiones et pecunias ab eodem istuc impetravit. Necessitudine conjunctus fuit Paulus cum plurimis sanctis Gallie præsulibus, præsertim cúm sancto Desiderio Cadurcensi, qui ad dedicationem ecelesiæ recens a se constructæ eum per litteras invitat (Quesn. tom. 1, p. 879). Duas item epistolas Paulus ad Desiderium narrat quid fecerit in gratiam scripsit. In prima illustris feminæ Bobilanæ sibi a Desiderio commen est, sancti Pauli nomine ac reliquiis illustrata, exceplo capite, quod Theolegienses monachi principatu Caroli Magni obtinuerunt. Scriptor Vitæ sancti Pauli atque Bertarius in Historia episcoporum Virdunensium opinati sunt ipsum fratrem fuisse sancti Germani Parisiorum episcopi; sed contra omnem verisimilitudinem, nam sanctus Germanus longe ante e vivis excesserat. EPISTOLA PRIMA SANCTI PAULI VIRDUNENSIS EPISCOPI AD SANCTUM DESIDERIUM. (Vide infra inter Opera sancti Desiderii, lib. 11 Epistolarum, hujus tomi col. 261.) EPISTOLA II SANCTI PAULI VIRDUNENSIS EPISCOPI AD SANCTUM DESIDERIUM. (Vide ibidem, col. 262.) ANNO DOMINI DCL. RAURACUS, VEL RAURACIUS, NIVERNENSIS EPISCOPUS. NOTITIA HISTORICA. (Ex Gallia Christiana, tom. XII.) Sanctum Austregisilum Bituricensem archiepi- C pro San Dyonisiano monasterio, regni anno 16, scopum sepulturæ mandavit anno 624 Rauracus, qui concilio Cabilonensi sub Clodoveo II astitit ante 648. Subscripsit diplomati Clodovæi filii Dagoberti Christi 653. Exstat ejus epistola ad Desiderium Ca- EPISTOLA RAURACHI NIVERNENSIS EPISCOPI AD SANCTUM desiderium. ANNO DOMINI DCL. FELIX, LEMOVICENSIS EPISCOPUS. NOTITIA HISTORICA. (Ex Gallia Christiana, tom. II.) De Felice Simplicii successore hæc legimus in gensi episcopo: Dum adhuc sub laicali habitu Vita sancti Eligii, auctore sancto Audoeno Rothoma esset, Eligius, præsagus futura prænuntiavit. Ex 215 SANCTUS PALLADIUS ANTISSIODORENSIS EPISC. — NOTITIA HISTORICA. quibus noctè quadam dum consuetas orationes ex- A B 216 Hunc Audoeni textum a neoterico interpolatum putat Cointius: Nam nec Felicem, inquit, adeo flagitiosum arbitramur, ut pecuniam pro adipiscendo episcopatu ad Eligium miserit; nec Eligium existimamus adeo sceleri favisse, ut eum rogarit episcopum fieri, qui pontificatum palam per simoniam am. biret. Nulla tamen interpolationis vestigia in hac narratione deprehenduntur. Et quanquam ex ea rejicerentur, quæ de pecunia oblata pro episcopatu inserta putat Cointius, Eligius non esset omnino immunis a culpa, quod auxilium præbuisset presbytero palam episcopatum ambienti. At cum adhuc esset laicus, ipsi indulgendum quod disciplinæ ecclesiasticæ ignarus fuerit. Felix suo nomine misit Paternum abbatem ad concilium Cabilonense, quod Cointius an. 644 autumat celebratum, Jacobus Sirmondus ante annum 648, vulgo tamen anno 650 tribuitur. EPISTOLA FELICIS LEMOVICENSIS EPISCOPI AD SANCTUM DESIDERIUM. ANNO DOMINI DCLI. SANCTUS PALLADIUS, ANTISSIODORENSIS EPISCOPUS. NOTITIA HISTORICA. Ex abbate sancti Germani factus episcopus Palla- C bet anno Kalendis Oct. in festo ejusdem sancti c sodius totum se ecclesiasticis tradidit disciplinis. Interfuit concilio Rhemensi 625 et Cliciacensi an. 633. Subscripsit fragmento privilegii olim concessi monasterio sancti Faronis ejusdem sancti rogatu, quod habes in appendice ad tom. IV Annal. Mabillonii. p. 752. Monasterium sancti Juliani quod antea virorum erat extra urbis muros transtulit et usibus feminarum accommodavit anno 635. Tres in eo basilicas construxit in honorem beatæ Mariæ, sancti Andreæ et sancti Juliani, statuitque ut in tribus basilicis singulis diebus singulæ missæ celebrarentur (Diplomat. lib. vi, pag. 465). Struxit et prope muros civitatis basilicam in honorem sancti Eusebii Vercellensis, quam monachis attribuit. Ædificavit quoque basilicam saneti Germani apud Vercisum, constituitque ut quoli- D lidos ab episcopo acciperent canonici sancti Stephani. Pervenit ad annum 653, quo subscripsit diplomati Clodovai Il pro monasterio sancti Dionysii Paris. (Ibid. p. 467). Transiit ad meliorem vitam Iv Id. April. Humatus in basilica sancti Eusebii quam const.uxerat. Sedit annos non xxvi, sed forte xxxvi et menses . Basilicam sancti Stephani plurimis dotavit donariis. Post eum cessavit episcopatus dies x; sepultus est autem in tumulo lapideo, unde anno 943 Guido episcopus ossa ejus extulit et theca argentea inclusa super majorem aram evexit. Palladii ad Desiderium Cadurcensem episcopum de bonis ecclesiæ Antissiodorensis in Cadurcensi agro positis epistolam edidit Canisius. EPISTOLA SANCTI PALLADII ANTISSIODORENSIS EPISCOPI AD SANCTUM DESIDERIUM. (Vide lib. 11 Epist. inter sancti Desiderii Opera, hujus tomi col. 264.) ANNO DOMINI DCLI CONSTANTIUS, ALBIGENSIS EPISCOPUS. NOTITIA HISTORICA. (Ex Gallia Christiana, tom. 1.) Constantius interfuit concilio Rhemensi sub Sun- A ex Chronico episcoporum Albigensium, tom. VII natio, anno 625, ex Flodoardi Historia. Scripsit Desiderio episcopo Cadurcensi. Vixit Constantius saltem usque ad annum 647, Spicilegii. Sub ejus episcopatu inchoatum est Castrense cœnobium, cujus primus abbas fuit Robertus. EPISTOLA CONSTANTI ALBIGENSIS EPISCOPI AD SANCTUM DESIDERIUM. (Vide lib. 11 Epist. inter Opera sancti Desiderii, hujus tomi col. 258.) ANNO DOMINI DCLI. SANCTUS ABBO, METENSIS EPISCOPUS. NOTITIA HISTORICA. Sedit Abbo annos decem, mensem unum et dies B Clementis, in parœciam erectam fuisse. Cum strenue viginti sex, ut codex sancti Symphoriani Metensis a Marco Antonio Dominicy in Ansberti familia rediviva publicatus testatur. Compertum habemus ex charta Herimanni episcopi data an. 1090, ab illo sancto præsule ecclesiam sancti Joannis Baptista d. pendentem ab abbatia sancti Felicis, hodie sancti gubernasset, ex hac vita migravit, juxta Cointium anno 707. Recentioris vero historiæ Metensis scriptores ejus obitum notant anno 700, 15 Aprilis, quo die sic celebratur in martyrologio cathedralis XVII Kal. Maii Metis sancti Abbonis episcopi. Desiderii, hujusce tomi col. 262.) EPISTOLA SANCTI ABBONIS a AD SANCTUM DESIDERIUM. (Vide lib. n Epistol. inter Opera sancti Si Galliæ Christiana credendum, Abbo ille oriente octavo sæculo rebus humanis, post decem annorum episcopatum, ereptus est; Desiderius vero, anno Domini 650, quadraginta videlicet annis antequam sedem Metensem Abbo conscenderet. Quomodo ergo alter ad alterum scribere potuerit, res est explicatu difficilis. Forsitan Canisius abbonem Godoni, Desiderii coævo, errore nominis, substituerit. Hanc litem eruditis judicandam relinquimus. EDIT. (Pag. 532). Carolus Cointius vero anno 649; Guillelmus Cave in Historia litteraria, an. 652; scriptor Vitæ sancti Desiderii ait, c. 19, eum profectum esse ad Albiense territorium visitandum an. 17 Sigeberti regis, et sui pontificatus 23. Paulo post vero eum obiisse, ex rerum serie intelligitur. Emendat autem hunc scriptorem Cointius, et vult annum 17 Sigeberti non anno 23 episcopatus Desiderii, sed 21 esse illigandum. Nobis sufficiat varias indicasse sententias, in quibus excutiendis diu immorari non licet. Ex his tamen quae supra præmisimus agendo de Rustico, ubi ostendimus anno 630 inchoato sanctum Desiderium factum esse episcopum, liquet annum 652, fuisse vigesimum tertium ejus episcopatus, lescens thesaurarii regis (Clotarii If) officio defunctus A fuisse 654 docet Mabillonius, Analectorum tomo Ill est; quo in munere magnam prudentiæ, æquitatis ac integritatis laudem consecutus est. Neque vero rerum temporalium sollicitudo, studium colendæ virtutis ac pietatis in eo vel leviter imminuit. Mortuo fratre Rustico Cadurcorum episcopo, cujus cœdem ad an. 629 referunt Cointius et Mabillon, Dagobertus rex, filius Clotarii II, scripsit ad sanctum Sulpicium Bituricensem episcopum de subrogando in locum Rustici Desiderio ejus fratre. Præterea præceptum direxit ad episcopos, duces cunctumque populum Galliarum, ea de re, ut doceret, Desiderium, etsi adhuc laicum, ob ‹ angelicos mores et sacerdotalem conversationem > non esse ab episcopatu arcendum tanquam neophytum, maxime cum accessisset civium abbatumque Cadurcorum consen- B quo sanctus præsul profectus est ad territorium sus. Jam vero quanta sollicitudine commissi sibi gregis custodia invigilarit ejusque saluti prospexerit, non est facile dicere. Monastici ordinis propagationi studuit, in primis sancti Amantii vetus monasterium non longe ab urbe denuo magnis sumptibus ædificavit, et prædiis dotavit; ad enjus dedicationem invitavit plurimos episcopos, in his Paulum Vir dunensem, ut probat Desiderii ad eum epistola. Cum anno sui episcopatus 23, profectus esset Desiderius ad Albiense territorium paternæ possessionis > invisendum, ibi in natali solo ad cœlestem patriam evolavit, condito prius testamento, quo ecclesiæ suæ ‹ quidquid ex parentum successione, quidquid regio munere, quidquid propria comparatione adquisiisset, › contulit. Eum obiisse xvi Kalendas De-C cembris in confesso est apud omnes pene scriptores. De anno vero mortis disceptatur. Annum hunc Albiense; paulo post vero migravit ad superos ; hoc est, vel anno eodem 652, vel 653 ineunte. Corpus ipsius ad ecclesiam ejus munificentia prius insigni opificio constructam, scilicet, sancti Amantii delatum, ibidem multis fulsit miraculis. Vita cjus duobus comprehensa libris edita est primum in Gallia Christiana, an. 1656, quam ad hagiographos amandandam censuimus. Scripsit varias epistolas ad amicos Sulpicium Bituricensem episcopum, Dadonem seu Audoenum Rothomagensem, Paulum Virdun., etc. quæ apud Canisium, Antiq. Lect., tom. V,. habentur, et in bibliotheca Patrum, tom. VIII. Ibidem editæ sunt libro altero variorum ad illum epistolæ. Inter Usserii epistolas Hiberņicas una exstat, scilicet, decima, quæ est sancti Galli ad sanctum Desiderium. VITA SANCTI DESIDERII, CADURCENSIS EPISCOPI ET CONFESSORIS. [Ex ms. exemplari V. C. Antonii de Vyon domini d'Heronval, in suprema regiarum rationum curia auditoris doctissimi atque humanissimi.] CAPUT PRIMUM. Igitur Desiderius Cadurcensis episcopus Obrege Galliarum oppido oriundus fuit. Hæc itaque civitas in extremis pene Galliarum finibus sita; regionibus quippe Aquitaniarum extrema, babens a meridie provinciam Narbonensem. In hac ergo parentibus honestissimis, et apud Gallicanas familias præ cæte. ris generositate ornatis, Desiderius exortus est, Pater ejus Christianissimus, vocabulo Salvius, mater vero ejusdem honesta, Harchenefreda dicta est; fratres autem ejus, Rusticus et Siagrius, cum duabus sororibus aderant : quarum una Selina, alia vero dicebatur Avita: e quibus Rusticus a primis pubertatis annis clericus factus, archidiaconatus officium in urbe Rutena et abbatiæ, sub Lothario rege administravit; ad ultimum pontificatus dignitatem in Cadurcina urbe emeruit. Siagrius, post diutina palatii Francorum ministeria et familiaria Lotharii regis contubernia, comitatus dignitatem apud Albige ges |
