Page images
PDF
EPUB

bunt, sicut et patriarcha : qui vero non dicuntur Α πολῖται, Μεγάλους, ὥσπερ καὶ ὁ πατριάρχης· τοὺς

magni, etiam metropolitæ reges simpliciter nominant. Et patriarcha quidem dicit ad illos Nobilitatem : Metropolita autem Dominationem. Suprascriptio vero tabularum primo nomen illius ponit, et in alia parte nomen metropolita.

De Cæsare et Sebastocratore.

Ad Cæsarem et Sebastocratorem scribens metropolita, officium quidem ponit quale Sebastocratoris vel Casaris : nomen vero illius nequaquam. Ad hos vero omnes majestatem etiam dicit, sive sint Graci, sive barbari.

De pugillaribus patriarcharum et metropolitarum.

Patriarcha quæcunque pugillarium sigillat, omnia B longa sunt: quæcunque vero non sunt sigillata, sunt quadrangula: Metropolita autem absque discrimine componit ; agit enim prout libuerit.

De imperatricibus.

Notam pugillaris ad imperatricem missi ignoro. Videtur tamen mihi ut sint simul ambæ litteræ B et Δ. Alii vero dicunt quod in pugillaribus ad imperatorem a metropolitis scriptis et reliquis optimatibus suum nomen tantum inscribunt in una parte, in alia vero nullam litteram signant. Cum vero scribunt ad imperatricem, similiter in una parte ponunt nomen suum, in alia autem faciunt tres cruces more solito, et supraponunt literam s. Restat igitur nota pu gillaris ad imperatricem ut littera B inscribatur, et hoc existimo tutius.

δὲ μὴ λεγομένους μεγάλους καὶ οἱ μητροπολίται ῥῆγας ἁπλῶς γράφουσι. Καὶ ὁ μὲν πατριάρχης λέγει πρὸς ἐκείνους, Εὐγένειαν· οἱ δὲ μητροπο λῖται, Αὐθεντείαν· ἡ δὲ ἐπιγραφὴ τῶν πιττακίων, πρῶτον τὸ ἐκείνου ὄνομα, καὶ ἐν τῷ ἄλλῳ μέρει, τὸ τοῦ μητροπολίτου.

Περὶ Καίσαρος καὶ Σεβαστοκράτορος. Πρὸς Καίσαρα καὶ Σεβαστοκράτορα γράφων ὁ μητροπολίτης τὸ μὲν ὀφφίκιον γράφει, οἷον τὸ τοῦ Σεβαστοκράτορος, ἢ Καίσαρος· τὸ δὲ ὄνομα οὐδαμῶς· ἐπὶ πάντων δὲ τούτων καὶ βασιλείαν λέγει· κἂν 'Ρωμαῖοι, κἂν βάρβαροι ὦσιν. [418] Περὶ πατριαρχῶν καὶ μητροπολιτῶν πιτ

τακίων.

̔Ο πατριάρχης ὅσα βουλλώνει πιττάκια πάντα μακρὰ εἰσιν, ὅσα δέ εἰσιν ἀβούλλωτα, τετρά γωνα· τὸ δὲ μητροπολίτου ἀδιάφορόν ἐστι, ποιεῖ γὰρ καθώς βούλεται.

Περὶ Βασιλισσών r.

Γνώρισμα τοῦ πρὸς Βασίλισσαν πιττακίου ἀκριβῶς οὐκ οἶδα· δοκεῖ δέ μοι μᾶλλον ἵνα ὦσιν ὁμοῦ καὶ τὰ δύο στοιχεῖα, καὶ τὸ Β καὶ τὸ Δ' ἄλλοι δὲ λέγουσιν, ὡς ἐπὶ μὲν τοῦ πρὸς Βασιλέα πιττακίου, ὥσπερ οἱ μητροπολῖται γράφουσι, καὶ λοιποὶ ἄρχοντες τὸ ἑαυτῶν ὄνομα μόνον ἐπιγράφουσιν ἐν τῷ ἑνὶ μέρει, ἐν δὲ τῷ ἑτέρῳ μέρει οὐδέν τι σημειοῦνται στοιχεῖον. Γράφοντες δὲ πρὸς δέσποιναν ὁμοίως μὲν τὸ ἴδιον τιθέασιν ὄνομα κατὰ τὸ ἓν μέρος τοῦ πιττακίου, κατὰ δὲ τὸ λοιπὸν μέρος ποιοῦντες σταυροὺς τρεῖς, ὡς ἔθος, τιθέασιν ἄνω στοιχεῖον τὸ Δ. Λείπεται οὖν γνώρισμα τῷ πρὸς τὴν βασίλισσαν πιττακίῳ τὸ Β στοιχεῖον ἐπιγράφειν· οἶμαι δὲ τοῦτο ἀσφαλέστερον. Quomodo scribunt cæteri patriarchæ ad Constanti

nopolitanum.

Sanctissime domine archiepiscope Constantinopoleos, novæ Romæ, et œcumenice patriarcha, in sancto Spiritu sacratissime et desideratissime frater et comminister.

Ad reliquos vero metropolitas et ecclesiæ Magnæ proceres ita scribunt ipsi, ut etiam Constantinopolitanus.

Hic vero in pugillaribus ad cæteros patriarchas primo scribit nomen illius ad quem scribit, et in alia parte suum.

Papa vero prius quidem scribebat sicut modo Constantinopolitanus ad reliquos : sic etiam ille ad hunc el cæteros; nunc vero male scribit, non enim ullo modo in litteris patriarcham nominat : mittit autem sigillum plumbeum, quod cæteri patriarchæ nullo modo faciunt, cujus rationem ignoro, sigilla tamen magna cerea faciunt.

Quomodo scribit patriarcha ad papam. Beatissimo domino papæ, domino Urbano summo

• Περὶ πιττακ ων Βασιλίτσης.

C

Οπως δὲ γράφουσιν οἱ ἄλλοι πατριάρχαι τῷ
Κωνσταντινουπόλεως.

Παναγιώτατε δέσποτα, ἀρχιεπίσκοπε Κωνσταντινουπόλεως νέας Ῥώμης, καὶ οἰκουμενικὴ πατριάρχα, ἐν ἁγίῳ Πνεύματι θειότατε καὶ ποθεινότατε ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργέ.

Πρὸς δὲ τοὺς ἄλλους πάντας μητροπολίτας καὶ τοὺς ἄρχοντας τῆς Μεγάλης Εκκλησίας οὕτω γράφουσι καὶ αὐτοὶ ὡς καὶ ὁ Κωνσταντι νουπόλεως.

Ὁ Κωνσταντινουπόλεως δὲ ἐπιγράφει τὰ πρὸς ἄλλους πατριάρχας πιττάκια· πρῶτον τοῦ πρὸς D ὂν γράφει, καὶ ἐν τῷ ἄλλῳ μέρει τὸ οἰκεῖον

[blocks in formation]

VARIE LECTIONES. correctius leges ἑτέρως.

[merged small][ocr errors]

δανῷ ἄκρῳ ἀρχιερεῖ ἀξιωτάτῳ, Νεῖλος ἐλέῳ Θεοῦ A pontifici dignissimo, Nilus miseratione divina arἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως νέας Ρώμης, chiepiscopus Constantinopolis, novæ Romæ, et œcumenicus patriarcha.

καὶ οἰκουμενικὸς πατριάρχης.

Ἐν τῷ τέλει· Έρρωσο ἐν Κυρίῳ, μακαριώτατε

δέσποτα.

*Όπως γράφει τῷ Ἀλεξανδρείας. Αγιώτατε δέσποτα πάπα, καὶ πατριάρχη Αλεξ ανδρείας και πάσης Αἰγύπτου, Πενταπόλεως, Λιβύης καὶ Αἰθιοπίας, ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ποθεινότατε ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργέ, εὔχομαι τῷ Θεῷ ὑγιαίνειν τὴν ἁγιωσύνην σου καὶ σωματικῶς, εἰς σύστασιν καὶ ὠφέλειαν τοῦ ὑπ' αὐτὴν χριστωνύμου πληρώματος.

Καὶ ἐν τῷ τέλει Ἔῤῥωσο ἐν Κυρίῳ, μακαριώτατε δέσποτα.

"Οπως γράφει τῷ Ἀντιοχείας. Αγιώτατε δέσποτα πατριάρχα, Θεουπόλεως μεγάτης Αντιοχείας καὶ πάσης ̓Ανατολῆς, ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ποθεινότατε ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργέ.

*Οπως γράφει τῷ Ἱεροσολύμων. Αγιώτατε δέσποτα Ἱεροσολύμων, ἁγίας Σιών, Συρίας, 'Αραβίας πέραν Ἰορδάνου, Κανᾶ τῆς Γαλι λαίας, καὶ πάσης τῆς Παλαιστίνης, ἐν ἁγίῳ Πνεύ ματι ποθεινότατε ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργέ.

Όπως γράφει τῷ πατριάρχῃ Τυρνάβου. Αγιώτατε πατριάρχα Τορνόβου καὶ πάσης Βουλ γαρίας, ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ τῆς ἡμῶν μετριότητος καὶ συλλειτουργέ.

Πρὸς τὸν Πεσκίου.

Αγιώτατε ἀρχιεπίσκοπε Πεσκίου καὶ πάσης Σερβίας, ἐν ἁγίῳ Πνεύματι αγαπητέ 1.

Πρὸς τὸν Ιουστινιανῆς.

Μακαριώτατε ἀρχιεπίσκοπε τῆς πρώτης Ιουστι νιανῆς ̓Αχριδῶν καὶ πάσης Βουλγαρίας, ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ τῆς ἡμῶν μετριότη τος.

Πρὸς τὸν Ἰβηρίας.

Μακαριώτατε ἀρχιεπίσκοπε καθολικὲ πάσης 16ηρίας, ἐν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητὲ ἀδελφὲ τῆς ἡμῶν μετριότητος.

Ἐν τῷ τέλει· Εῤῥωσο ἐν Κυρίῳ, ἁγιώτατε δέσποτα, ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ συλλειτουργέ.

* Addunt alia Reg. ἀδελφέ.

B

In fine : Vale in Domino, beatissime domine.

Quomodo scribit ad Alexandrinum. Sanctissime domine papa, et patriarcha Alexandriæ et totius Ægypti, Pentapolis, Libyæ et Ethiopiæ, in sancto Spiritu desideratissime frater et comminister, precor Deum sanctitatem tuam bene valere, etiam corporaliter, ad præsidium et utilitatem Christiani cœtus qui sub ipsa est.

Et in fine : Vale in Domino, beatissime domine.

Quomodo scribit ad Antiochenum. Sanctissime domine, patriarcha civitatis Dei magna Antiochiæ et totius Orientis, in sancto Spiritu desideratissime frater et comminister. Quomodo scribit ad Hierosolymitanum. Sanctissime domine Hierosolymorum, sanctæ Sion, Syriæ, Arabiæ trans Jordanem, Cana Galilææ, et totius Palæstinæ, in sancto Spiritu desideratissime frater et comminister.

Quomodo scribit ad patriarcham Tornobi. Sanctissime patriarcha Tornobi et totius Bulgaria, in sancto Spiritu dilecte frater nostre me

diocritatis et comminister.

Ad præsulem Pescii. Sanctissime archiepiscope Pescii et totius SerC viæ, in sancto Spiritu dilecte.

Ad archiepiscopum Justinianæ.

Beatissime archiepiscope primæ Justinianæ Achridum et totius Bulgariæ, in sancto Spiritu dilecte frater nostræ mediocritatis.

Ad archiepiscopum Iberia.

Beatissime archiepiscope, universalis totius Iberiæ in sancto Spiritu dilecte frater nostræ mediocritatis.

In fine : Vale in Domino, sanctissime dornine, dilecte frater et comminister.

VARIE LECTIONES.

14

PATROL. GR. CVII.

[blocks in formation]

Rerum humanarum vicissitudo, vitæque incon

Τὸ ποικίλον τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων καὶ τὸ stans atque multiformis status, permultis ac omne πολύτροπον τῆς τοῦ βίου καταστάσεως πολλοῖ καὶ

VARIE LECTIONES.

Zuich. et Meermanianus cod. Λέοντος ἐν Χριστῷ τῷ ἀθανάτῳ βασιλεῖ εὐσεβοῦς βασιλέως Ρωμαίων αἱ τῶν νόμων ἐπανορθωτικαὶ ἀνακαθάρσεις.

NOTÆ.

(*) Hic consuli_utiliter possunt D. C. A. Beck de Novellis Leonis Augusti el philosophi, eorumque usu et auctoritate liber singularis, adjectis animaversionibus et mantissa disputationum edidit D. C. F. Zepernick, 8° Halæ, 1789. Labor D). Zepernick longe præstat Operi D. Beck. Utriusque scripta complet, emendat et elucidat D. J. R. B. Mortreuil, Histoire du droit Byzantin, t. II, pag. 290. Paris 1844, ubi egregie disputat de numero, editionibus, auctoritate et utilitate Novellarum Leonis Sapientis. De Novellis Constitutionibus Leonis sapientis hæc ex Cedreno habet Bonefidius Jur. Orient. 1, p. 12. a'. Eld' oütlus δικαιοσύνης ἐπεμελεῖτο καὶ ἰσονομίαν ἐμπολιτεύε

σθαι

(1) Originem Græcarum constitutionum, quæ multorum manibus hodie teruntur, hic referre, non inutile fortassis fuerit. Basilius Macedo cum filio Constantino et Leone philosopho (cujus Novellas hic interpretor) póxεipov juris edidit, di

stinctum titulis 68, adde Novell. 1 in fine. Novell. 71, de nup. Hunc consecutus Leo filius, collatis omnibus quæ de jure civili exstabant voluminibus, Digestis, codicibus, Institutis, Novellis,

novum

(2) Hæ novellæ editæ a Leone post libros Bastλexov, multa corrigunt ex Justinianeo jure, nullius tamen apud nos auctoritatis sunt (Cujac. 17, observatione 31,) quin ne Leonis quidem ætate unquam obtinuisse videntur, nisi, ut Græci apud eundem Cujacium_notant_in_iis, de quibus antea nihil constitutum fuerat, ut Novell. 37, 74, 89, 102, 103, 104, vel quæ jus vetus explicant in Novell. 77, ut supplent, ut Novell. 5.

(3) Επανορθωτικαὶ καθάρσεις. His verbis verisimile est repetitam legum prælectionein factam a Leone philosopho prætendi, non has Novellas, ut hoc videlicet proœmio de auctoritate legum a Leone philosopho emendatarum agatur.

εξ

παντοδαποῖς νόμοις παρέσχε λαβεῖν γένεσιν, οἱ τῷ Α genus legibus ortum præbuere : quæ leges quia πλήθει τοῖς πράγμασι συνεπεκτεινόμενοι, τῇ πρὸς ἑαυτοὺς παραθέσει πᾶν ὅ τί τε καλῶς ἔχει καὶ δ μὴ ', διακρίνουσιν. Εἰσὶ τοιγαροῦν ὥσπερ τινὲς φύσ λακες τῆς ζωῆς ἡμῶν καὶ ἰατροὶ, ἃ μὲν κωλύοντες παντελῶς εἰς τὸν βίον ἐλθεῖν τῶν κακῶν, ὧν δὲ λα θόντων καὶ παρεισδεδυκότων τὴν βλάβην ἐπανορθούμενοι, καὶ οἷον ῥιζοτομοῦντες τὴν κακίαν καὶ οὐκ ἐῶντες ταύτην κρατύνεσθαι. ̓Αλλὰ γὰρ ἡ ἀνθρωπίνη φορὰ καὶ παλίῤῥοια ἄνω τε καὶ κάτω πάντα στρέ φουσά τε καὶ μεταφέρουσα, καὶ πολλὰ μὲν εὖ κείμενα κακῶς μετατιθεῖσα, πολλῶν δὲ λήθην κατασκευάζουσα, ὥστε εἰ μηδὲ τὴν ἀρχὴν ὤφθησαν λαχόντα γένεσιν καὶ ἀνεπίγνωστα 3 εἶναι, οὐ μικρὰ τούτους ἐλυμήνατο, οὓς μὲν σιγῇ κρύψασα βαθείᾳ, οὓς δὲ ἀλλήλοις ἀντιφθέγγεσθαι παρασκευάσασα, τοῦτο μὲν Β αὐτῶν ἐκείνων τῶν ἐκτεθεικότων αὐτοὺς οὐ μεινάντων ἐπὶ ταῖς πρότερον διανοίαις, ἀλλὰ σφίσιν αὐτοῖς ἀντειπόντων, τοῦτο δὲ καὶ τῶν μεταγενεστέρων ὅπου μὲν ἔθει, ὅπου δὲ δόγματι τούτοις ἐναντιωθέντων, ὥστε καὶ ἐντεῦθεν συμβῆναι μὲν πολλὴν τοῖς νόμοις τὴν σύγχυσιν, οὐκ ὀλίγον δὲ βλάβος τοῖς πράγμασιν, ἄλλων πρὸς ἄλλας " μετατιθέντων καὶ κατὰ κύβους

sua multitudine ad quascunque se facile res prolen-
dunt, cum illas sibi admovent, quidquid recte aut
secus sese habeat, dijudicant. Sunt itaque tan-
quam (4) custodes quidam vitæ nostræ et medici
(5), dum mala, partim ne oriantur ac in commu-
nem vitam promanent, impediunt (6), partim vero,
quæ mala occulta sunt, insinuanterque irrepse-
runt, eorum noxam corrigunt (7), ac velut radici-
tus vitiositatem evellunt, eamque non sinunt corro-
borari. Atqui earumdem humanarum rerum cur-
sus velutique reciprocus quidam æstus, dum
sursum deorsum omnia vertit ac volvit, et multa
que recte constituta essent in pejus commutat,
permulta item oblivione obruit, ut perinde ac si in
rerum natura visa nunquam essent, incognita sint,
non mediocrem illis labem intulit, has profundo
silentio tegendo, in illis vero ut inter sese dissen-
tiant efficiendo: idque alias dum illi ipsi qui illas
tulerunt, in priore sententia ac voluntate non per-
sistunt, verum sibi ipsi contradicunt : alias etiam,
dum posteriores modo consuetudine, modo lege
illis contraria sustinent, ut hinc confundi leges,

VARIE LECTIONES.

• Zuieh. et Meerm. cod. & μὴ ὅν. * cod. Scrimg. ἐπίγνωστα. codd. Scrimg. omittunt ὥστε. *Agy leus legendum putat ἄλλους, Osenbrüggen ἄλλα.

NOTÆ.

σθαι τοῖς ἀρχομένοις καὶ τὸ μὴ καταδυναστεύεσθαι C genneta, libros Basilicon repurgavit, fuitque auctor ὑπὸ τῶν πλουσίων τοὺς πενεστέρους ἐπραγματεύ σατο. Πανταχοῦ δὲ διατάγματα ἐξετίθει τέλεον ἐξαρθῆναι τὴν ἀδικίαν ὁρίζοντα · δικαστάς τε ἔταξε, σι τηρεσίοις καὶ φιλοτιμίαις παντοδαπαῖς αὐτοὺς μεγαλύνας, καὶ τάξας διημερεύειν καὶ τὰς διενέξεις διαλύειν τῶν φιλονεικούντων · τόπους ἀφορίσας αὐτοῖς ἐπιτηδείους, τήν τε Μαγναύραν καὶ τὸν καλούμενον Ίππόδρομον, καὶ τὴν λεγομένην Χαλκήν χρόνῳ μογήσασαν καὶ ὅσον οὐδέπω πεσεῖν κινδυνεύουσαν ἐπισκευάσας καὶ καινουργήσας. Έταξε δὲ καὶ τροφὴν τοῖς πενεστέροις τῶν τὰς δίκας ἐχόντων, ἵνα μὴ ὑπὸ ἐνδείας πιεζόμενοι ταῖς δίκαις ἀπαγορεύοιεν. β'. Ὁρῶν δὲ ὅτι ἔστι τοῖς πονηροῖς εἰς τὸ ἀδικεῖν ἀφορμὴ διὰ τὸ σύνο τομον ἀπὸ τῶν ἐν τοῖς ἀριθμοῖς μορίων, τοῦ ἡμίσεώς φημι καὶ ἕκτου καὶ δωδεκάτου καὶ τῶν τοιούτων, χρωμένων τοῖς παλαιοῖς σημείοις τῶν γραφέων, ἠθέ λησε καὶ τὴν τοιαύτην τῶν ἀδικεῖν ἑλομένων περιελεῖν ἀφορμὴν, καὶ διωρίσατο γράμματι λιτοῖς, ἃ καὶ τοῖς ἀγροίκοις ἀναγινώσκεσθαι ῥᾴδιον, τὰ τοιαῦτα γράφεσθαι σημεία · οἴκοθεν καταβαλὼν καὶ τὴν τῶν χαρτίων δαπάνην καὶ τὴν γραμμάτων καὶ τὴν τῶν γραφέων.

[ocr errors]

novum opus libris 60, complexus est: quod ideo ἑξηκοντάβιβλον et quia principum leges continet τὰ βασιλικὰ nuncupavit, et εκλογήν. Novell. 1, J. cod. hoc itaque constet Leonem Βασιλικών auctorem esse 1. Harmenopul. 1, in princ. Balsamon in versibus heroicis. Eoden: tempore Photius patriarcha Constantinopolitanus Νομοκανόνα edidit, quasi breviarium et indicem canonum usu receptorum distinctum titulis 14, quem et Προκανόνα appellarunt, forte quod is Photii liber velut Index præponeretur canonibus. Idem enim pene præstiterunt Photius et Balsamon, Græcis, quod Latinis postea Burchardus Wormatiensis anno 1220; Ivo Carnotensis anno 1090, et Gratianus anno 1120. Postea Constantinus Leonis filius, cognomento Porphyro

ἀνακαθάρσεως, id est Basilicon repetite prælectionis, et ita Balsamon intelligendus est in præfatione, ne alioquin sibi contrarius Constantinum Porphyrogennetam auctorem faciat τῶν Βασιλικῶν. Neque tantum a Constantino Porphyrogenneta libri Basilicon repurgati: sed et Photii Procanon seu Nomocanon a Constantino. Romanus Lecapenus junior Constantini Porphyrogennete nepos edidit (ut quidam putant) librum qui inscribitur Μικρὸν καταστοιχεῖον, quod sit parvum manuale, ordine alphabetico titulos dispositos habens, quo libro multis locis utitur Constantinus farmenopulus, UL aliis nuncuparis Ρωμαϊκά magistri sive patricii, titulis et capitibus distinctis; de utroque dixi in nomenclatore Græcarum juris dictionum ad Harmenopulum. Hos omnes insecutus est Balsamon interpres Photii ex diacono Magnæ ecclesiæ Constantinopolitanæ nomophylace, et charlophylace, et præfecto Blachernensi Antiochiæ, totiusque Orientis patriarcha. De eparchicis alias dixi, quibus addi cupio Cujacium 6, observat. 9 et 10. De synopsi Βασιλικών seu ecloga hoc visum est ad dere: Βασιλικών majorum quasi epitomen esse.

Vide Leunclavium in præfatione ecloga, quam multis erroribus occasionem dedisse scribit Cujacius 17, observal. 36. Quod ad Novellas Leonis, quas nunc interpretor, attinet, verisimile est editas fuisse post libros Βασιλικῶν, ut fuerint Novellæ Justiniani, post editionem codicis.

(4) Ad salutem civium, civitatisque incolumitatem, vitamque hominum et quietem conditæ sunt leges. Cicero 2, De legibus.

(5) Quod medicamenta morbis, hoc exhibent jura negotiis. Novell. Justiniani 111, in princ. (6) Prohibendo scilicet, lege septima f. De legibus.

(7) Hinc penæ constituta.

nec exiguum rebus mortalium inferri detrimen- Α πεττευόντων. Τοιγαροῦν οὐκ ἄξιον παριδεῖν κρίνα»-
tum contingat, aliis cum aliis commutatis, talo-
rumque (8-10) instar huc illuc temere volventibus.
Illas itaque res, ex quarum tranquillo et impertur-
bato statu salus reipublicæ dependet, in tanta con-
fusione perturbationeque versari, indignum ne-
glectu rati, quam accuratissima legis inspectione
ac consideratione dignati sumus: et quas obtinere
conducibile fore animadvertimus, illis selectis,
scriplo (11) imperatoriæ nostræ majestatis decreto
in republica auctoritatem confirmavimus: utque
controversias dijudicarent, insuper etiam scivi-
mus : quas vero inutiles judicavimus, harum non-
nullas in perpetuum silentium conjectas, decreto
et ipsas a legum honore atque ordine exsulare jussi-
mus: quarum autem nullum prorsus mentionem
fecimus, has etiam, hoc ipso quod earum non me-
minerimus, juxta atque illas in exsilium ejecimus.
Denique quoniam et inter receptas consuetudines
nonnullas ratione non destitui, talesque quales prudens aliquis non contemnat, vidimus, has
quoque legis prærogativa honestantes, ex inscripta consuetudinis statu ad legis imperium at-
que honorem eveximus.

τες ἐν τοσαύτῃ συγχύσει καὶ ταραχῇ φέρεσθαι ὧν ἡ
γαλήνη καὶ ἀταραξία τῆς πολιτείας ἐξήρτηται, ἐπι-
σκέψεώς τε ὡς ἔνι μάλιστα ἐπιμελεστάτης τοὺς νό-
μους ἠξιώσαμεν, καὶ ὧν λυσιτελὲς ὑπάρχειν τὸ κρά-
τος κατενοήσαμεν, τούτων ἐκλογὴν ποιησάμενοι
δίγματι ἐγγράφῳ τῆς βασιλείας ἡμῶν τὴν εἰς τὴν
πολιτείαν αὐτοῖς παῤῥησίαν ἐβεβαιώσαμεν καὶ τοῖς
πράγμασι διαιτᾶν ἐπεψηφισάμεθα· οὓς δὲ ἔγνωμεν
ἀσυμφόρους, τούτων δὲ ἄρα ἐνίους μὲν καὶ αὐτοὶ
δόγματι τῆς τῶν νόμων τιμῆς καὶ τάξεως ἐξωστρα
κίσαμεν, εἰς σιγὴν διηνεκή συνελάσαντες, ὧν δὲ οὐδ ̓
εἰς μνήμην ὅλως κατέστημεν, διὰ τῆς ἀμνηστίας
καὶ αὐτοὺς παραπλησίως ἐκείνοις συνεξωστρακίσα-
μεν. Ἐπεὶ δὲ καὶ ἐν ταῖς κρατούσαις συνηθείαις
B
ἐφάνησάν τινες οὐ παράλογοι, οὐδὲ τοιαῦται οἵας ἂν
νοῦς συνετὸς ἀτιμάσειε, καὶ ταύτας νόμου προνομίῳ
τετιμηκότες, ἀντὶ δὲ συνηθείας ἀλόγου εἰς νόμου
πρόσταξιν καὶ τιμὴν ἀνηγάγομεν.

Cum ergo hæc ita a nobis comparata sint, sciat quisque quod, quæ leges per scriptum imperatoriæ nostræ majestatis decretum auctoritatem nactæ, aut quæ consuetudines legis diguitate honoratæ fuerint, hæ et in republica obtinebunt, et controversias in se suspensas habebunt; quæ autem ab illis in contrarium vergunt, aut mentione sempiternam illis taciturnitatem injungente, citrave hanc etiam ut quæ cum despectis ejusdem conditionis sint, eodem decore dignæ habita sunt, hæ vero dehinc et rejectæ et a republica exsules atque extorres erunt.

CONSTITUTIO I. Quod unumquemque, qui judicandi prærogativam acceperit, quemadmodum legalium capitulorum a nobis habitus delectus (12) statuerit dirimere controversias oporteat: quæ vero inter reprobata (13) habita sunt, uti ex illis nulla litis ambiguitas dijudicetur.

In nomine ejus qui universo humano generi salutares leges tulit, Christi veri Dei nostri, Imperator Casar Flavius Leo, pius, felix, inclytus, victor, triumphator, omni ævo venerabilis, Augustus, fidelis rex, Styliano illustrissimo sacrorum Hostrorum officiorum magistro.

Celeberrimi ille inter imperatores nominis Justinianus cum animo esset erga rempublicam et optinio, et ejus utilitatum studiosissimo velut silvam ouamdam, constitutiones in Romano

C

D

Τούτων ἡμῖν οὕτως διῳκημένων, ἴστω πᾶς τις, ὡς ὅσοι μὲν διὰ τοῦ ἐγγράφου τῆς βασιλείας ἡμῶν δόγματος ἔλαβον κῦρος νόμοι ἢ τετίμηνται ἀξιώματι νόμου συνήθειαι, οὗτοι καὶ πολιτεύσονται καὶ εἰς ἑαυτοὺς ἀνηρτημένα τὰ πράγματα ἕξουσιν· ὅσοι δὲ πρὸς ἐναντίωσιν αὐτοῖς ἀποφερόμενοι ἢ μνήμης τὴν ἀφωνίαν αὐτοῖς ἀΐδιον ἐπιβαλούσης ἠξίωνται, ἢ καὶ χωρὶς ταύτης ὡς ὁμότιμοι τῶν ἡτιμωμένων συνησί μωνται, οὗτοι δὴ καὶ ἀπόβλητοι ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ τοῦ πολιτεύματός εἰσιν ὑπερόριοι.

ΔΙΑΤΑΞΙΣ Α' .

Ὅτι χρὴ πάντα τὸν κρίνειν λαβόντα προνόμιον
καθὼς ἡ ἐγκεκριμένη τῶν νομίμων κεφαλαίων
ὑφ' ἡμῶν ἐκλογὴ διατέτακται διαλύειν τὰ
ἀμφίβολα, ἃ δὲ τῆς ἀποκρίτου τάξεως ἠξίωται,
κατὰ ταῦτα μηδεμίαν διοικεῖσθαι δίκης ἀμφι-
βολίαν.

Ἐν ὀνόματι τοῦ πᾶσιν ἀνθρώποις νομοθετήσαντος
τὰ σωτήρια Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν αὐτοῦ
κράτωρ Καίσαρ Φλάβιος Λέων εὐσεβὴς, εὐτυχής,
ἔνδοξος, νικητής, τροπαιοῦχος, ἀεισέβαστος, αὔγου
στος, πιστὸς βασιλεὺς, Στυλιανῷ τῷ περιφανεστάτῳ
μαγίστρῳ τῶν θείων ὀφφικίων ἡμῶν.

Ὁ μὲν δὴ περιώνυμος ἐν βασιλεῦσιν Ἰουστινιανός, ἀρίστης καὶ λυσιτελεστάτης τῇ πολιτεία γνώ μης γενόμενος, ὥσπερ τινὰ ὕλην λαβὼν τὰς ἐξ ἀρχῆς καὶ μέχρις ἐκείνου κατὰ διαφόρους χρόνους τῇ VARIE LECTIONES.

• Prima est in Eclog. nov. Leonis et incipit ̓Απὸ τοῦ, etc.

ΝΟΤΑ.

(8-10) Κατὰ κύβους species est proverbii. (14) ilas Novellas non intelligit, sed Βασιλικῶν libros, de quibus supra diximus : alioquin, quid est in his Novellis, quod omnibus litibus finiendis satis esse possit ?

(12) Εκλογή. Intelligit haud dubie libros Βασι

λικῶν, in quibus, quod a sæculo Justiniani ad sua
tempora desuetum erat, abrogatur: his tantum
selectis, quæ in usu quotidiano erant posita.

(15) Lites non ex legibus abrogatis dirimenda.
Idem a Juliano constitutum § 3, constit. de Justi-
naneo cod. et § 5, de emendat. cod.

1

E

« PreviousContinue »