αὐτοῦ τὸ πρόσωπον, κρυφίως λαλεῖτε, ἄλλα μὲν ἔχον- Α alia mente gerentes, alia lingua proferentes, facile τερ κατὰ διάνοιαν, ἕτερα δὲ φθεγγόμενοι, ἆρα οὐχὶ ἡ συστροφὴ καὶ ἡ ἔτασις ( τοῦτο γάρ ἐστιν ἡ δίνη αὐτοῦ) περιτρέψει ο ὑμᾶς καὶ φοβήσει, καὶ ἡ μετ γαλαυχία ὑμῶν καὶ τὸ οἴημα ταπεινωθήσεται, καὶ ἡ μετὰ τὴν ὀργὴν ὑμῶν κατάστασις τῶν λαθραίως κρι νόντων, καὶ διὰ τοῦτο εὐτελιζομένων, οὐδὲν ἕτερον ἀποδειχθήσεται ἢ σποδὸς, καὶ ὅτι οὐδὲν ἄλλο, ἢ πηλὸς τυγχάνετε ; ἀντὶ τοῦ, ̓Αλαζονεύεσθε τέφρα ὄντες καὶ πηλὸς, καὶ ἀσύγγνωστοι πρὸς τὰ ἐπενεχθέντα μοι ξεινὰ καθεστήκατε, ἐκτὸς ὑπάρχοντες συμφορῶν, καὶ οὐδὲ τὸ πολλοστὸν τῶν ἐμῶν παθημάτων ὑπομεῖναι δυνάμενοι. • Κωφεύσατε ἵνα λαλήσω, καὶ ἀναπαύσωμαι θυ μοῦ, ἀναλαβὼν τὰς σάρκας μου τοῖς ὁδοῦσιν. » Αγετε, φησίν, ἡσυχίαν, καὶ σιωπῶντες ἀκούσατέ μου, ὡς ἂν φθεγξάμενος λάβω τινὰ παραψυχὴν τῆς ἐπικειμένη, ἐδύνης, καὶ ἀναπαύσωμαι, παραμυθούμενος διὰ τῶν λόγων τὸ πάθος. Τοῦτο γὰρ ἴσως δηλοῖ τὸν ̓Αναλαβὼν τὰς σάρκας μου τοῖς ὁδοῦσι, τουτέστι, Στένων μὲν καὶ ὀδυνώμενος διαλεχθήσομαι. Λαλήσω δ' ὅμως, μίαν παραμυθίαν τῶν πόνων ἡγού μενο; τὸ περὶ τῶν κατ' ἐμαυτὸν μετὰ παῤῥησίας διαλεχθῆναι, τὸ τὰ παθήματά μου ἐξαγορεῦσαι τῷ στόματί μου. • Ψυχὴν δέ μου θήσω ἐν χειρί. Εάν με χειρώσηται ὁ δυνάστης, ἐπεὶ καὶ ἦρκται, ἡ μὴν λαλήσω, καὶ ἐλέγξω ἐναντίον αὐτοῦ. » Τίθημι, φησί, τὴν ἐμὴν ψυχὴν εἰς ἐνέχυρον, ἕτοι μας ὢν ἡδέως τὴν ὑπὲρ τῶν λόγων ὑπομένειν δίκην, κἂν ἀνελεῖν θέλῃ ὁ ἀρξάμενός με βασανίζειν Θεός· εἰ μὴ γὰρ τ' ἀληθῆ φθέγγομαι, ἕτοιμός είμι ὑπομέ νειν ὅ τι ἂν τῷ Θεῷ δοκεῖ· πλὴν οἶδα ὅτι διελέγξω ψευδομένους. • Ιδού, ἐγὼ ἐγγὺς εἰμι τοῦ κρίματός μου, οἶδα ἐγὼ ὅτι δίκαιος ἀναφανοῦμαι. Τίς γάρ ἐστιν ὁ κρι θησόμενός μοι, ὅτι νῦν κωφεύσω καὶ ἐκλείψω; » loquamini, nonne contorsio, et inquisitio, vel supplicium (id enim est turbo ejus) terrebit vos et cir cumaget; et arrogantia vestra et gloriatio humiliabitur, iraque ejus accensa, corporis vestri constitutio (qui clandestina judicia exercebatis, ac propterea in contemptum abiistis) pulvis et cinis esse monstrabitur, et quod nihil aliud præterquam lutum exsistatis? ac si diceret : Cinis et lutum exsistentes, insolenter gloriamini, et extra calamitates constituti, nec minimam malorum meorum partem sustinere valentes, veniam nullam ærummis meis tribuitis. VERS. 13, 14. Obmutescite ut loquar, et requieB scam ab ira, apprehendens meas carnes dentibus meis. D C Πολυχρονίου καὶ Ὀλυμπιοδώρου. Διδασκαλίας ἀρχὴν τοῖς φίλοις καὶ νῦν καταβάλλεται, παιδεύων ὅτι οὐ δι' ἁμαρτίας πάσχει, καί φησιν, Ἰδοὺ εἰς κρίσιν καθίσταμαι, θαῤῥῶν τοῖς ἐμαυτοῦ δικαίοις · καὶ τῆς παῤῥησίας τὴν αἰτίαν διδάσκων, ἐπάγει, D Τίς γάρ ἐστιν ὁ κριθησόμενός μοι, ὡς ἠδικημένος. δηλαδή τι παρ' ἐμοῦ; Τίς ὁ ἐλέγξων ἐφ ̓ ἁμαρτίας, ἵνα δείσας ἡσυχίαν ἀγάγω; Τὸ γὰρ ἐκλείψω, ἀντὶ τοῦ, κωλυθήσομαι λαλεῖν· ὁ γοῦν Εβραίος, Ινα μὴ λαλήσω, ἔχει. Οὐκ ἀλαζονείᾳ δὲ τοῦτό φησιν, ἀλλὰ πρὸς τὸ παιδεῦσαι αὐτοὺς, μὴ ἑτέραν παρὰ τὴν ἀληθῆ διάληψιν ἔχειν περὶ αὐτοῦ. Ἔσθ' ὅτε γάρ τις περὶ ἑαυτοῦ λέγει χρηστά, μή προθέμενος τοῦτο ποιεῖν, ὅταν ἄλλως ή διακείμενος τις περὶ αὐτοῦ. Φέρε γάρ, εἴ τις ἐγκεχειρισμένος τινὰ διακονίαν εἰς τους δεομένους ἀποπληρῶσαι, διαβάλλοιτο ὡς σφε Quieti, inquit, estote, et silentium agentes aures mihi præbete, ut loquendo instantis doloris solatium aliquod inveniam, et verbis ægritudinem leniens, requiescam. Hoc enim illud fortasse significat: Apprehendens carnes meas dentibus meis, id est : Cum gemitu quidem et dolore disseram : loquar tamen, unicum arumnarum mearum solatium esse existimans, de rebus meis libere posse disserere, et ore meo mala quæ sustineo, pro ferre. • Et animam meam ponam in manu. [VERS. 15.] Licet opprimat me qui potens est, quoniam et cœpit, tamen loquar, et coram eo arguam. › Animam, inquit, meam pignori oppono, paratus libenti animo pro verbis meis supplicium subire, licet interimere me voluerit Deus, qui tormentis me explorare cœpit : si enim vera non sint quæ loquor, quidquid Deo visum fuerit, pati non recusabo; novi autem quod mendaces redarguam. VERS. 18, 19. . Ecce ego appropinquo judicio meo, novi ego quod justus apparebo. Quis est enim qui judicium sit facturus mihi, quia nunc obmutescam et deliciam ? Polychronii et Olympiodori. Nunc etiam docendi fundamentum jacit, et propter peccata se minime adversa pati, amicos instruere incipit: Ecce, inquit, æquitate causæ meæ fretus, in judicio me sisto : et libertatis suæ in loquendo causam ostendens, subjungit : Quis enim est qui judicium sit factume læesus? Quis rus mihi, quasi injuria aliqua a peccati arguet, ut præ formidine silentium agam? Illud enim, Deficiam, idem est ac, loqui prohibebor: Hebræus habet, Ut ne loquar. Hoc autem non per arrogantiam dicit, sed ut amicos erudiat, ne falsam de co opinionem fovere velint. Accidit enim aliquando, ut præclara de se quispiam loquatur, quod in initio facere minime proposuerat, cum alium male erga se affectum offendit. Exempli gratia, si quis, cui provincia pauperibus ministrandi incum VARIE LECTIONES. 4 γρ. περιτρέχει. 163 bit, ab alio traducatur, tanquam in suum usum, Α τεριζόμενος, οὐκ ἂν αὐτὸν αἰτιασώμεθα, ἐν ἀπολο quod illis erogandum erat, interverterit; si sub apologize forma dicat, quod etiam sua indigentibus dederit, cum prius hoc ab eo dictum non fuerit, vitio illi nequaquam vertimus. Ita neque Jobus accusandus est, qui nullo sui amore, sed propter causam prædictam, cum pura confidentia locutus est : Scio auia justus apparebo, in veritate divina et justo Dei judicio fiduciam collocans, coram quo etiam verba facio ; idcirco non deficiam, id est, non silebo, et silentio reum me et inexcusabilem faciam, quasi Vers. 20. • Duo autem mihi praebeas, tunc a facie tua non abscondar. γίας εἴδει λέγοντα, ὅτι Καὶ τὰ ἐμὰ παρέσχον τοῖς δεομένοις, πρότερον τοῦτο μὴ εἰρηκότα. Οὕτως οὐδὲ τὸν Ἰὼβ αἰτιατέον, οὐ φιλαυτίας, ἀλλὰ τῆς εἰρημέν νῆς αἰτίας ἕνεκα, μετὰ παῤῥησίας καθαρᾶς λέγοντα, Οἶδα ὅτι δίκαιος ἀναφανοῦμαι, πιστεύων τῇ τοῦ Θεοῦ ἀληθείᾳ καὶ δικαιοκρισίᾳ, ἐφ' οὗ καὶ φθέγγομαι διὸ οὐδὲ ἐκλείψω, τουτέστιν, οὐ σιωπήσω, κἀντεῦ θεν ὑπόδικον ἐμαυτὸν ποιήσω καὶ ἀναπολόγητον, ὡς ἐκλειπουσῶν μοι δικαιολογιῶν. nulla causæ meæ defensio mihi superesset. Ad Deum sermonem convertit: Si duo hæc mihi concesseris, libere apud te loquar, nemo enim hominum me redarguet; tecum vero, metu sepo- Β sito, libenter disse am. Aquila autem et Theodotio pro illo, Duo autem mihi præbeas, reddiderunt, Tantummodo duo ne facias mecum. Hlebræus autem pro eo, A facie tua non abscondar, habet, non declinabo, id est, Ex adverso tibi in judicio occurram, si duas has res mihi largitus fueris. Quasnam? VERS. 22. Deinde vocabis, ego autem tibi obediam; aut loqueris, ego autem tibi dabo respon sum. » Reliqui vero planius interpretati sunt, Loquar, et respondebis mihi. Si hæc, inquit, a te consecutus fuero, teque animo benevolo erga me esse affectum cognovero, vitæ meæ anteactæ rationem exigito, et C reddere me promptum invenies, et rogatus, ad causæ meæ defensionem me accingam. Pluribus autem suam fiduciam in Deum manifestam reddit, ut hac ratione amicos ad veram de se opinionem alliciat. Quod enim calamitates minui sibi et levari suppliciter craverit, et absque metu Deum allocutus fuerit, et judicio cum eo contenderit, justum eum esse evidenter ob oculos ponit. VERS. 26. • Quoniam scripsisti contra me mala, et imposuisti mihi peccata juventutis. › Scripsisti mala, id est, Peccata mea omnia a juventute adnotasti, ne ex memoria tua unquam defcantur. Haesitans enim, et eorum quæ ei contigerant causam non reperiens, animum in omnes partes versal; cumque nullorum peccatorum, quæ virili et firmata ætate admisisset, conscius sibi esset: Num, inquit, eorum quæ adolescens exsistens commiseram, poenas nunc a me exigis ? Vides quemadmodum peccatorem se agnoscat, et propter ætatem veniam obtinere, vel etiam propter ætatem peccatorem se ostendere velit. Et posuisti in impedimento pedem meum.› Polychroni et Olymp. Aquila, et Symmachus, ille quidem, In angustia et miseria, sicut sub ligno carceris, ille vero, In cippo, transtulit. Metaphorae autem insistit ; cum enim dixisset, Scripsisti contra me, et supplicio me addixisti, et pro peccatis quæ in adolescentia commisi plenas exigis, subjun D • Δυείν δέ μοι χρήσῃ, τότε ἀπὸ τοῦ προσώπου σου οὐ κρυβήσομαι. ο Πρὸς Θεὸν ἔτρεψε τὸν λόγον· Ἐὰν τὰ δύο ταῦτα παράσχῃς μοι, παῤῥησιάσομαι πρὸς σέ, ἀνθρώπων μὲν γὰρ οὐδεὶς ἐλέγξει, πρὸς σὲ δὲ δίχα ὑποστολῆς διαλέξομαι ἀσμένως. Ο μέντοι Ακύλας καὶ ὁ Θεοδοτίων ἀντὶ τοῦ, Δυεῖν δέ μοι χρήσῃ, Πλὴν δύο μὴ ποιήσῃς μετ' ἐμοῦ, ἐξέδωκαν. Ο δὲ 'Εβραίος ἀντὶ τοῦ, Οὐ κρυβήσομαι ἀπὸ τοῦ προσώπου σου, οὐκ ἐκκλινῶ, ἔχει, τουτέστιν, Εξ ἐναντίας στι εἰς κρίσιν ἐλεύσομαι, ἐὰν τὰ δύο μοι ταῦτα παράσχης. Τίνα δή ; • Εἶτα καλέσεις, ἐγὼ δέ σοι ὑπακούσομαι· ἢ λαλή σεις, ἐγὼ δέ σοι δώσω ἀνταπόκρισιν. » Οἱ δὲ λοιποὶ σαφέστερον ἐξέδωκαν, Λαλήσω, καὶ ἀποκρίνῃ μοι. Εἰ ταῦτα, φησὶν, ὑπάρξει μοι παρὰ σοῦ, καὶ γνῶ ὅτι εὐμενῶς διάκειται πρός με, ἀπαίτησον τῶν βεβιωμένων εὐθύνας, καὶ ὑπέχω τὸν λόγον, καὶ ἐρωτώμενος εἰς ἀπολογίαν ἔρχομαι. Διὰ πλειόνων δὲ τὴν πρὸς τὸν Θεὸν ἑαυτοῦ παῤῥησίαν γνωρίζει, ἵν' ἐν τούτῳ ἀγάγῃ τοὺς φίλους εἰς τὴν ἀληθῆ περὶ αὐτοῦ διάληψιν. Τὸ γὰρ ἱκετεύειν κουφισθῆναι, καὶ ἀφόβως εἰπεῖν, καὶ δικαιολογήσασθαι πρὸς Θεὸν, παι ραστατικόν ἐστι τοῦ εἶναι αὐτὸν δίκαιον. • "Οτι κατέγραψας κατ' ἐμοῦ κανά, περιέθηκας δέ μοι νεότητος ἁμαρτίας.» Κατέγραψας κακά, ἀντὶ τοῦ, ̓Απεσημήνω πᾶν εἴτι καὶ ἥμαρτον ἐκ νεότητος, ὥστε εἶναί σοι ἀείμνηστον. ὡς γὰρ ἀπορῶν, καὶ οὐκ ἔχων αἰτίαν εὑρεῖν τῶν γεγενημένων, πανταχόσε περιάγει τὸν λογισμόν, καὶ μὴ συνειδὼς ἑαυτῷ ὡς τελείῳ ἀνδρὶ ἁμαρτή ματα, φησί· Μήποτε ὧν ἔπραξα μειράκιον ἔτι ὢν, ἐκείνων με νῦν δίκην εἰσπράττῃ; Ορᾶς, πως οἶδεν ἑαυτὸν ἁμαρτωλὸν, καὶ ἀπὸ τῆς ἡλικίας βούλεται τυχεῖν συγγνώμης, ἢ καὶ ἀπὸ τῆς ἡλικίας δεῖξαι ἑαυτὸν ἁμαρτωλόν. • Ἔθου δέ μου τὸν πόδα ἐν κωλύματι. » Πολυχρονίου καὶ Ὀλυμπιοδώρου. ̓Ακύλας δὲ καὶ Σύμμαχος, ὁ μὲν, ἐν ταλαιπωρία, ὡς ὑπὸ ξύλον εἱρκτῆς, ὁ δὲ, ἐν ξυλοπέδῃ, ἐξέδωκεν. Ἐπέμεινε δὲ τῇ μεταφορᾷ · εἰρηκώς γάρ, ὅτι Κατέγραψας κατ' ἐμοῦ, καὶ ἀπεφήνω κόλασιν, καὶ ὑπὲρ ὧν ἐν νεότητι ἥμαρτον, ὑπὲρ τούτων με τιμώ ulterius progredi non liceat; ac si diceret : Diligenter actiones meas observasti, quod facere illi solent qui sontes in compedes conjiciunt: Aquila enim sic reddidit; Et posuisti in cippo pedem ρῇ, ἐπήγαγεν, ὅτι Καὶ ἐπέδησάς με τρόπον τινὰ τοῖς A xit : Malis me quodammodo implicatum vinxisti, ut διανοῖς, ὥστε μηδὲ περαιτέρω δύνασθαι προβῆναι· ἵνα εἴπῃ, ὅτι ̓Ακριβῶς ἐφύλαξας τὰ κατ' ἐμὲ ὡς οἱ ἐν τῇ ξυλοπέδῃ δεσμοῦντες τοὺς καταδίκους· ὁ γὰρ Ακύλας οὕτως ἐκδέδωκε, Καὶ ἔθηκας ἐν ξυλοπέδη τὸν πόδα μου. • Εἰς δὲ ῥίζας τῶν ποδῶν μου ἀφίκου. » Ορα δὲ, πῶς δι ̓ ὅλων τὸ τῆς φύσεως ἀσθενὲς εἰς ἱκετηρίαν προβάλλεται, φύλλῳ παρεικάζων τὸν ἄνθρωπον, καὶ χόρτῳ τῇδε κἀκεῖσε περιφερομένῳ, καὶ ἀσκῷ παλαιουμένῳ, καὶ ἄνθει ταχέως μαραινομένῳ, καὶ σκιᾷ παρατρεχούσῃ. Τὸν τοιοῦτον οὖν, φησί, Δέσποτα, εἰς ἀκριβεῖς ἄγεις ἐλεγμούς, καὶ λεπτῶς τὰ κατ' αὐτὸν ἐξετάζεις ; • Ο παλαιοῦται ἴσα ἀσκῷ, κ Εδειξε μὲν τὸ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως εὐτελὲς διὰ δύο ήδη παραδειγμάτων, διά τε τοῦ φύλλου τοῦ ἀποῤῥέοντος, καὶ διὰ τοῦ χόρτου τοῦ διὰ τὸ ἄνικμον ξηραινομένου, καὶ παιζομένου τοῖς πνεύμασι· νῦν δὲ καὶ ἑτέρα κέχρηται εἰκόνι, δι' ἧς παρίστησιν, ὅτι καὶ πρὸ τῆς τιμωρίας αὐτὴ ἡ φύσις ἀσθενής, αὐτο διαλύτου ὄντος τοῦ σώματος ἡμῶν, καὶ παλαιουμένου ἀσκοῦ δίκην, ἢ κατὰ τὸν Σύμμαχον, ὁμοίως σηπεδύνι. ΚΕΦ. ΙΔ'. • Βροτὸς γὰρ γεννητός γυναικὸς ὀλιγόβιος, καὶ πλήρης ὀργῆς. Τὸ, πλήρης ὀργῆς, ὁ ̓Ακύλας, πλήρης κλονήσεως, ἐκδέδωκεν· ἵνα εἴπῃ, ὅτι καὶ ὀλιγοχρόνιος ἐστιν ὁ ἄνθρωπος, καὶ ὁ βίος αὐτοῦ μεστός ταραχῆς· πάντες γὰρ φθαρτοὶ ἐκ φθαρτῶν γεννώμενοι, καὶ οὐ μας κρῷ τῷ χρόνῳ τὴν ζωὴν περιωρισμένην ἔχοντες, θου ρύβου καὶ ταραχῆς μεστὸν τὸν βίον κεκτήμεθα, ἢ κοι λάσεως καὶ ἀγανακτήσεως τῆς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ πάντως ἐσμὲν ὑπεύθυνοι. Ταῦτα δὲ εἶπε, καὶ συγγνώμην απ τῶν εἴ τι καὶ ἥμαρτε, καὶ ἔλεον ἐπιζητῶν ἐπὶ τῇ ἀνθρωπίνῃ ταπεινότητι. • Τίς γὰρ καθαρὸς ἔσται ἀπὸ ῥύπου; ἀλλ ̓ οὐθεὶς, ἐὰν καὶ μία ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς. » . Β C Τί γάρ, φησί, μακρὰ δεῖ περὶ ἀνθρώπου λέγειν, ὅπουγε καὶ αὐτὴ ἡ ἀνθρωπίνη γέννησις οὐκ ἄνευ ξύπου καὶ ἁμαρτίας τυγχάνει ; ὅθεν καὶ βαπτίζεται τα βρέφη, τὸν διὰ τῆς παραβάσεως τοῦ Ἀδὰμ ῥύπου D ἀποπλυνόμενα. Τοῦτο δὲ λέγει, διὰ τὸ ἠσθενηκένα: τὴν φύσιν ἐκ τῆς ἐν Ἀδὰμ παραβάσεως, καὶ εὐόλιστον γεγονέναι εἰς ἁμαρτίαν, καὶ μέντοι καὶ διὰ τὴν ἐκ φιληδονίας γέννησιν, οὐ μὴν ὡς συνουσιωμένῆς ἡμῖν τῆς ἁμαρτίας· μὴ γένοιτο. • Απόστα ἀπ' αὐτοῦ ἵνα ἡσυχάσῃ, καὶ εὐδοκήσῃ τὸν βίον, ὥσπερ ὁ μισθωτός. » Ἐλθὲ εἰς οἶκτον, Δέσποτα, τοῦ οὕτως εὐτελοῦς καὶ ὀλιγοβίου, καὶ ἀπόστητόν σου τὸ ἑταστικὸν ἀπ' αὐτοῦ, ἵνα ἀναπνεύσῃ δίκην μισθωτού, μετὰ τοὺς πολλοὺς καμάτους, ὀλίγην εὑρίσκων ἀνάπαυσιν. Τινά δὲ τῶν ἀντιγράφων ἔχουσι, Απόστα ἀπ' ἐμοῦ, ἵνα ἡσυχάσω, καὶ εὐδοκήσω τὸν βίον μου, ὥσπερ meum. VERS. 27. « Et ad radices pedum mcorum pervenisti. Vide quemadmodum per omnia naturæ imbecil litatem in medium proponens pro deprecatione utatur, hominem folio, gramini huc illuc vento jactato, utri inveterascenti, flori subito marcescenti, et umbræ prætereunti, comparans. Talemne igitur, inquit, et tantillum, Domine, severe tu redarguis, et actionum ejus minutias examinas? VERS. 28. • Qui inveterascit sicut uter. Hactenus duobus exemplis, ductis scilicet a folio defluente, et gramine propter humoris defectum arescente, ventorumque ludibrium facto, naturæ humanæ vilitatem et fragilitatem ostendit : nunc alia similitudine utitur, qua naturam nostram etiam ante supplicium imbecillem esse, ob oculos ponit, corpore scilicet nostro sponte sua ad dissolutionem vergente, et instar utris senium contrahente; vel, ut Symmachus reddidit, tanquam putredo. CAP. XIV. VERS. 1. ο Homo enim natus ex muliere, brevi vivens tempore, et plenus iracundiæ. Illud, plenus iracundiæ, Aquila, plenus turbatione, reddidit ; ac si diceret : llominis vita momentanea est, et perturbatione plena; mortales enim ex mortalibus geniti, et brevi tempore vitam circumscriptam habentes, vitam tumultus et perturbationis plenam possidemus; vel, divine iræ et punitioni obnoxii omnino sumus. Hæc autem, veniam simul petens si in quo offendisset, et propter humilem et abjectam hominis conditionem misericordiam implorans, locutus est. VERS. 4, 5. Quis enim mundus erit a sorde? at nemo, etsi unus dies sit vita ejus super terram. ▸ Quorsum plura, inquit, de homine dicenda sunt, quandoquidem ipsa hominis generatio sine illuvie et peccato non exsistat? unde fit ut infantes ad eluendam sordem, quam ex Adami transgression.e contraxerunt, baptizentur. Hoc autem dicit, quia per Adami transgressionem natura nostra facta est infirma, et ad peccatum proclivis, et quidem propter generationem que amorem voluptatis conjunctum habet, non autem quod peccatum nobis connatum et consubstantiale sit ; absit! VERS. 6. Discede ab eo ut requiescat, et victu › contentus sit, sicut mercenarius. > Miserere, Domine, tam vilis et caduei hominis, et tormenta et cruciatus ab eo avertito, ut instar mercenarii, post multos labores invento laxamento aliquo, respiret. Quædam autem exemplaria habent: Recede a me, ut requiescam, et victu seu mercede contentus sim, sicut mercenarius. Rursus vero vitae brevitatem cum molestia et miseria con- Α μισθωτός. Τὸ ὀλιγοχρόνιον δὲ πάλιν, καὶ ἐπίπονον, junctam ob oculos ponens, Jube, inquit, me ærumnis et laboribus confectum quiescere. VERS. 7-10. « Est enim arbori spes; si enim excisa fuerit, adhuc pullulabit, et germen ejus non deficiet. Si enim senuerit in terra radix ejus, et in petra interierit truncus ejus, ab odore aquæ germinabit, et faciet messem sicut novella plantatio : vir vero cum mortuus fuerit, abiit; et mortalis cum ceciderit, non ultra est. καὶ ταλαίπωρον παριστῶν, φησί, Καταπονούμενόν με καὶ ταλαιπωρούμενον κέλευσον ἐν ἡσυχίᾳ εἶναι. • Ἔστι γὰρ δένδρῳ ἐλπίς· ἐὰν γὰρ ἐκκοπῇ, ἔτι ἐπανθήσει, καὶ ὁ ῥάδαμνος. αὐτοῦ οὐ μὴ ἐκλείπῃ. Ἐὰν γὰρ γεράσῃ ἐν γῇ ἡ ῥίζα αὐτοῦ, ἐν δὲ πέτρα τελευτήσῃ τὸ στέλεχος αὐτοῦ, ἀπὸ ὀσμῆς ὕδατος ἀνθήσει, ποιήσει δὲ θερισμὸν ὥσπερ νεόφυτον· ἀνὴρ δὲ τελευτήσας ᾤχετο, πεσὼν δὲ βροτὸς οὐκέτι ἐστίν. » ̓Αλλὰ καὶ φυτῶν εὐτελέστερός ἐστιν ὁ ἄνθρωπος. Ἐκεῖνα γὰρ καὶ μετὰ τὴν τομὴν δύνανται ἐπανθή σαι, καὶ κλῶνας ἀναβλαστῆσαι, ἀρδείας ὑδάτων τυ χόντα, καὶ ποιεῖν θερισμόν, τουτέστι, καρπόν· ἄν· θρωπος δὲ ἅπαξ ἀποθανών, οὐχ ὡς τὸ δένδρον ἐν Quin et plantis homo fragilior est. Illæ enim post excisionem aquis irrigatæ, revirescere rursus possunt, et surculos emittere, et messem facere, id est, fructum homo vero postquam semel obierit, nulla ei spes, ut arbori, amplius est reliqua, sed prorsus interit, neque denuo revocabitur, aut ad vitam red- Β ἐλπίδι καθέστηκεν, ἀλλὰ τέλεον ἀπόλλυται, καὶ οὐκ ire poterit: qui enim hic in terris vitam egerunt, eo migrabunt; qui vero quiete illa et sorte fruuntur, illinc non revertentur. VERS. 15, 14. « Itaque utinam apud inferos me custodisses, et abscondisses me donec requiesceret ira tua, et constituas mihi tempus, in quo memoriam mei facias! Si enim mortuus fuerit homo, vivet consummatis diebus vitæ suæ. › Causam reddit cur mortem exoptet, ostenditque migrationem hinc non immerito vitæ doloribus refertæ præferendam esse. Utinam, inquit, vivum me non fabricasses, sed mortuum dolore vacuum servasses! Utinam hoc tempore, quo contra meira accensus es, in inferno me custodisses, nec prorsus me oblivioni tradidisses, sed tempus constituisses, quo me providentia tua dignatum, ab ærumnis liberares; homo enim cum, exactis vitæ hujus diebus, moritur, in nihilum non redigitur, sed resurrectionem exspectans anima vivit. Et sic quidem verba expones, hoc concesso, quod justus resurrectionem speraverit. Illud autem: Si mortuus fuerit homo, vivet, sic etiam intelligi potest, ac si diceret: A cruciatibus liberatur; qui enim in vivis non est, nihil sentit, neque dolere potest. VERS. 15. « Sustinebo donec rursus fiam : deinde vocabis, et ego obediam tibi. > C Aquila autem et Theodotio, et Symmachus; hi quidem : Sperabo quoadusque venerit immutatio D mea ; ille vero : Donec sancta mea nativitas veniat. Sensus autem hic est: Licet in inferno custodiar, te mortuos resurgere jubente, regenerationem, mutationem, ac in melius transformationem, exspectabo. Ego autem obediam; his verbis significat resurrectionem in ictu oculi futuram. VERS. 16, 17. • Sed opera manuum tuarum ne repellas. Numerasti autem adinventiones meas, et non præteribit te ullum peccatorum meorum: signasti autem in sacculo iniquitates meas, et annotasti si quid invitus erravi. › Ideo, inquit, salvari volo, quia manuum tuarum *Quæ asterisco notantur anonyma sunt in catena Nicetæ, sed cum Olympiodori scholia sequuntur aut ἀνακληθήσεται, οὐδὲ εἰς τὸν βίον παλινδρομῆσαι δύο ναται· οἱ μὲν γὰρ ἐνταῦθα πολιτευσάμενοι, ἀπελεύσονται ἐκεῖσε· οἱ δὲ ἐν ἐκείνῃ τῇ λήξει γενόμενοι, οὐκ ἐνταυθοῖ ἐπαναστραφήσονται. • Εἰ γὰρ ὄφελον ἐν ᾅδῃ με ἐφύλαξας, έκρυψας δέ με ἕως ἂν παύσηταί σου ἡ ὀργὴ, καὶ τάξῃ μοι χρόνον, ἐν ᾧ μνείαν μου ποιήσῃ. Ἐὰν γὰρ ἀποθάνῃ ἄνθρωπος, ζήσεται συντελέσας ἡμέρας τοῦ βίου αὐτ τοῦ. » Αἰτίαν ἀποδίδωσι τοῦ ποθεῖν τὸν θάνατον, καὶ δείκνυσιν οὐκ ἀπεικότως αἱρετωτέραν τὴν ἐντεῦθεν ἀπαλλαγὴν τῆς ἐπωδύνου ζωῆς. Είθε γάρ, φησί, μὴ ζῶντά με έπηξας, ἀλλ' ἀποθανόντα ανώδυνον ἐτής ρεις ! Είθε τὸν χρόνον τοῦτον ὃν ὀργίζῃ μοι, ἐν τῷ ᾅδῃ με ἐφύλαξας, καὶ μὴ ἐπελάθου μου παντελῶς, ἀλλ ̓ ὥρισας χρόνον καθ ̓ ἂν τῆς σῆς ἀξιώσας με προνοίας, τῶν παθῶν ἐλευθερώσεις· ἐὰν γὰρ ἀποθάνῃ ἄνθρωπος, συντελέσας τὰς ἡμέρας τοῦδε τοῦ βίου, οὐκ εἰς ἀνυπαρξίαν χωρεῖ, ἀλλὰ ζῇ τῇ ψυχῇ, περιμένων τὴν ἀνάστασιν. Καὶ οὕτω μὲν ἑρμηνεύσεις τὸ ῥητὸν, δεδομένου τοῦ, ὅτι ἤλπιζεν ὁ δίκαιος ἀνά στασιν. Νοηθήσεται δὲ καὶ οὕτω τὸ, Ἐὰν ἀποθάνη ἄνθρωπος, ζήσεται, ἵνα εἴπῃ, ὅτι τῶν βασάνων ἀπαλλάττεται· ὁ γὰρ μὴ ζῶν, οὐδενὸς αἰσθάνεται, οὐδὲ οἶδεν ἀλγεῖν. • Ὑπομενῶ ἕως ἂν πάλιν γένωμαι· εἶτα καλέσεις, ἐγὼ δέ σοι ὑπακούσομαι. Ακύλας δὲ καὶ Θεοδοτίων, καὶ Σύμμαχος, οἱ μὲν, Ελπιῶ ἕως ἂν ἔλθῃ τὸ ἄλλαγμά μου · ὁ δὲ, Εως ἂν ἔλθῃ ἡ ἁγία φύσις μου. Ο δὲ νοῦς οὗτος · Εάν ἐν ᾅδου φυλαχθῶ, προσδοκῶ τὴν παλιγγενεσίαν, καὶ τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἀλλαγὴν καὶ ἀλλοίωσιν, ὅτε σὺ μὲν ἐντέλλῃ τοῖς νεκροῖς ἀναστῆναι. Ἐγὼ δὲ ὑπὸ ακούσομαι· σημαίνει δὲ διὰ τούτου τὸ ὡς ἐν ἑιπῇ ὀφθαλμοῦ γίνεσθαι τὴν ἀνάστασιν. • Τὰ δὲ ἔργα τῶν χειρῶν σου μὴ ἀποποιοῦ. Ἡρίθ μησας δέ μου τὰ ἐπιτηδεύματα, καὶ οὐ μὴ παρέλα θῃ σε οὐδὲν τῶν ἁμαρτιῶν μου· ἐσφράγισας δέ μου τὰς ἀνομίας ἐν βαλαντίῳ, ἐπισημήνω δὲ εἴ τι ἄκων παρέβην. ο (*) ̓Απὸ τούτου βούλομαι σωθῆναι, φησὶν, ἀπὸ τοῦ illis circumclauduntur, illa hic non prætermittenda putavimus. ἔργον εἶναι χειρῶν σου, ἀπὸ δὲ δικαιοσύνης οὐδα- A opus sum; propter justitiam autem meam nequa μῶς, οὐδὲ ἀπὸ τοῦ δύνασθαί σε ἀπατῆσαι· ἀναπό- quam, neque quia decipi te posse sperem tuam enim cognitionem nemo diffugere potest, tu vitæ meæ gressus in numerato habes, neque te quidquam rerum mearum latet; sed qualitatem et numerum earum complexus es, atque ita enumerasti et investigasti ut tanquam in marsupium congesseris et concluseris iniquitates meas, ita ut nulla ex iis pereat, sed omnium poenas exsolvan. Oportebat autem te, propter natura imbecillitatem, delicta praeterire; hoc autem non fecisti, verum subtiliter et accurate singula examinasti, ac quasi tabulis inscribens, eorum etiam supplicia exegisti, quæ invito me commissa sunt. Hæc autem dicit, Deum orans, ne districto examine in actiones nostras inquirere velit, simul etiam ut nos doceat, nihil a nobis fieri, sive arbitrii nostri voluntate, sive inviti aliquid agamus, quod Dei cognitioneni fugiat, quæ decipi et errare non potest. Observa autem, quod peccatorum etiam quæ contra voluntatem nostram admissa sunt, rationem reddituri simus. • Καὶ πλὴν ὄρος πίπτον διαπεσεῖται, καὶ πέτρα παλαιωθήσεται ἐκ τοῦ τόπου αὐτῆς· λίθους ἐλέαναν ὕδατα, καὶ κατέκλυσαν ὕδατα ὕπτια τοῦ χώματος τῆς γῆς, καὶ ὑπομονὴν ἀνθρώπου ἀπώλεσας. » Ο σοφὸς Ἰὼβ αἰνίγματα λαλεῖ, ἐπειδὴ καὶ πολλὰ τῶν φίλων δι' αἰνιγμάτων βηθέντα συνῆκεν αὐτὸς ὡς σοφὸς, οὐδαμοῦ τὸν νοῦν ἐκ τῶν ἀλγηδόνων περισπασθεὶς, ἀλλ' ἐν μέσοις αὐτοῖς τοῖς πάθεσι φιλοσοφῶν. Ἔοικεν οὖν ἐν τούτοις τὸν Θεὸν ἱκετεύειν μὴ ἐπιπολὺ παρατείνειν αὐτῷ τὰς συμφοράς, μήπως τις αὐτῷ καὶ ὀκλασμὸς γένηται, καὶ ἐξατονήσῃ. Εἰ γὰρ καὶ ὄρος, φησὶ, καὶ πέτρα τῷ χρόνῳ παλαιοῦται καὶ πίπτει, καὶ τοὺς στεῤῥοτάτους λίθους λεαίνει ἡ συχνὴ τῶν ὑδάτων ἐπιῤῥοὴ, καὶ τὰ ἀνεστηκότα τῆς γῆς χώματα καὶ ἐν ὑπτίῳ κείμενα, ἡ τῶν ὑδάτων φορά κατακλύζει, καὶ παρασύρει· δέος μὴ τῇ συνεχείᾳ τῶν πειρασμῶν, καὶ τῷ μήκει τοῦ χρόνου πάθω τι κἀγὼ τῶν ἀβουλήτων, καὶ ἀπείπω πρὸς τὰς συμφοράς. Τὸ δὲ, Ὑπομονὴν ἀνθρώπου ἀπώλε σας, ἀνθ ̓ οὗ Σύμμαχος οὕτω, Προσδοκίαν ἑκάστου ἀνδρὸς ἀπολέσῃς, ἐκδέδωκε, τοῦτο σημαίνει, ὅτι ἐκτὸς τῆς ἄνωθεν βοηθείας οὐδέν ἐστιν, οὐδὲ τὰς τῶν πειρασμῶν νιφάδας ὑπομεῖναι δύναται. • Ωσας αὐτὸν εἰς τέλος, καὶ ᾤχετο· ἐπέστησας αὐτῷ τὸ πρόσωπον, καὶ ἐξαπέστειλας. Πάλιν περὶ τῆς οὐδενείας τοῦ ἀνθρώπου πρὸς Θεὸν ἀποδύρεται, καὶ τὸ ὀλιγοχρόνιον πρὸς παραίτη σιν καὶ ἱκεσίαν προβάλλεται. Ὡς γὰρ ἐπὶ ἀνέμου, καὶ χούς, ἤ τινος τῶν κουφοτάτων, ἐὰν, φησί, μόνον εθήτῃς αὐτὸν, ἢ ἐπιστήσῃς αὐτῷ τὸ πρόσωπον ἀπει λητικῶς, καὶ ἐμβριθῶς προσχῇς, εὐθέως ἀποστέλλε ται, καὶ οἴχεται, ἀντὶ τοῦ, ἀποθνήσκει, καὶ ἀφανὴς γίνεται· τὸ γὰρ, ἐξαπέστειλας, ἀντὶ τοῦ, ἀλλότριον ἑαυτοῦ αὐτὸν ἐπέδειξας, καὶ ἀπεπέμψω. • Πολλῶν δὲ γενομένων τῶν υἱῶν αὐτοῦ, οὐκ οἶ σεν, ἐὰν δὲ ὀλίγοι γένωνται, οὐκ ἐπίσταται· ἀλλ ̓ ἢ PATROL. GR. XCII), C VERS. 18, 19. 4 Et quidem mons cadens decidet, et petra veterascet de loco suo : lapides levigaverunt aquæ, et demerserunt aque supina cumuli terre, et patientiam hominis perdidisti. Prudens Jobus, cum pleraque ab amicis allata in ænigmate dicta fuisse prudentia sua intelligeret, animo propter dolores imperturbato, et in mediis. ærumnis philosophiam ac æquanimitatem osten deus, ipse aenigmata loquitur. Deum autem his verbis venerari videtur, ne calamitates suas in longum extendere velit, ne animo forte labasceret, et ferendis iis impar evaderet. Si enim, inquit, mons et petra tempore inveterascat et cadat, și continua aquarum alluvies lapides durissimos laviget, si terræ cumulos prominentes et loca excelsa aquarum vis inundet, et impetu suo secum abripiat; verendum est ne, tentationum frequentia et temporis diuturnitate, aliquid mihi contra voluntatem accidat, et calamitatibus victus animum despondeam. Illud autem, Patientiam hominis perdidisti (pro quo Symmachus sic reddidit, Uniuscujusque viri exspectationem perdideris) significat hominem sine [ superno auxilio nihil esse, nec tentationum procellas posse perferre. VERS. 20. Impulisti eum in finem, et abjit; adjecisti ei faciem, et dimisisti. › Rursus hominis vilitatem et fragilitatem apud Deum deflet, et vitæ ejus brevitatem pro deprecatione et supplicatione in medium affert. Sicut enim vento, pulveri, vel rei alicui levissimæ accidit, si tu eum, inquit, tantum impuleris, et torvo vult, aspexeris, et cum asperitate animum illi adverteris, statim ablegatur, et abit, id est moritur, et evanescit : Dimisisti enim, id est, alienum illum a te ostendisti, et amandasti. Vers. 21, 22. « El cum multi fuerint filii ejus, nescit; sin autem pauci fuerint, ignorat : sed $ |
