N

MONITUM.

In hac nova editione Concilii Tridentini, præter epistolam PH. CHIFfletii et varios indices, accesserunt quatuor constitutiones (*) ex antiquo jure desumptæ, quæ in editionibus Plantinianis non leguntur. Hæ constitutiones, quamvis non ut cæteræ à Tridentina Synodo conceptis verbis innovantur, ab illa tamen speciatim memorantur. Accessit etiam Bulla Pii IV, quâ comprobatur Index Librorum prohibitorum, cum Regulis concinnatis per Patres à S. Concilio Tridentino deputatos. Denique, in subjectis CHIFFLETII notis emendatiorem editionem Plantinianam secuti sumus; de quibus consule sequentem Epistolam.

(*) Scilicet: Episcopus, pag. 371. Neminem, ibid. Divina, pag. 383. Cùm inhibitio, pag. 393.

PHILIPPUS CHIFFLETIUS

ABBAS BALERNENSIS

Illustrissimi CLAUDII D'ACHEY Archiepiscopi Vesontini S. R. I. Principis Vicarius Generalis ad clarissimum et doctissimum Virum

BALTHASARUM MORETUM. (*)

II IV. (a) Papo lex est: Commentarios, annotationes, et cetera id genus in Concilii Tridentini Decreta, Clerici, Laïci, neve scribunto, neve edunto. Prudenter sanè, et magno rei Christianæ bono: etiam id palam est, si scribendi facultas daretur, fore, ut vitio humani ingenii, quo quisque nihil nisi quod ipse fecerit rectum putat, hæc ipsa libertas áratíav potiùs ac tenebras pareret quàm lucem. Quocirca cùm hæc oecumenica Synodus Tridentina, quantùm substringitur verbis, tantùm diffundatur sensibus; nec tamen cuiquam liberum sit super hoc negotio animi sui sensa patefacere; ita mihi persuadeo hoc unum elaborandum esse, huic uni insistendum, ut saltem ejus placita ac decreta, quæ quotidie manibus terimus, artis Chal

(*) Ex Plantinianis editionibus. (a) Bulla confirm. Concilii.

cographica ministerio diligenter excusa, hoc etiam ascititio ornatu commendentur, et ad sui lectionem spectatores invitent. Sanè si sponsam Christi Ecclesiam decet (a) non habere maculam neque rugam; turpe est, librum, qui illius mysteria Spiritu sancto dictante pertractet, maculis editione minùs accuratá contractis erubescere. Multi quidem cum Religionis et Doctrinæ laude in hoc opere versati sunt; in quorum tamen editionibus raulta, quibus opus non erat, invenias, desideres non pauca: Paulus Manutius puros Canones, et ipsa Concilii Decreta præmisit: quibus deinde eruditorum virorum (b) curd breves adjectae sunt ad marginem annotationes: quæ tametsi Lectoris commodo satisfacere utcumque potuissent; desiderabantur tamen quatuor illæ et viginti Constitutiones, quas ex veteri jure desumptas, Synodus Tridentina verbis conceptissimis novas fecit. Quae quidem postea accessére, verùm non sine insigni vitio: nam ut taceam de Capitulo Cùm in cunctis, quod mutilum reciso paragrapho Inferiora redditum est, quamvis disertè citetur à Patribus Sess. 24. de

Reformatione cap. 12. error ille haud paulò utique gravior videri potest, cùm

ibidem statuat Concilium, eos, qui statis horis interfuerint, distributiones recipere; reliquos verò, quâvis collusione aut remissione exclusâ, his carere debere, juxta Bonifacii VIII. decretum, quod incipit CONSUETUDINEM. Quidam in appendice harum Constitutionum, quam ad calcem Concilii rejecerant, Capitulum Consuetudinem, de consuetudine in 6. inter alias collocarunt, rati Patres Synodi hanc Bonifacianam præ oculis habuisse, atque adeò innovasse ; cùm tamen nihil ad rem faciat ; quippe alteram laudárunt, cujus etiam initium est Consuetudinem, tit. de Clericis non residentibus, in 6. Hæc enim planè ad mentem Concilii, mandat absentibus non dari distributiones quotidianas, sed his solùm qui intersunt divinis, non obstante qualibet consuetudine contraria. At hæc obiter de ratione vitii, quod in quasdam editiones irrepsit: nunc ad institutum redeo. Pius IV. cùm cavisset, ne quis decreta Concilii auctoritate propria interpretaretur, si quid minùs clarè dictum aut expeditu difficilius in illis fortassis occurrisset, quæstionis nodum solo Sedis Apostolicæ judicio resolvi voluit. Aliorum deinde (a) Pontificum auctoritate instituta Cardinalium Congregatio, qui consultá eádem (a) Gregorii XIII. et Sixti V.